надува́ться
1. надзіма́цца; (о парусе и т. п. — ещё) напіна́цца;
2. перен., разг. надзіма́цца, дзьму́цца; насу́плівацца;
3. (напиваться) прост. нажлу́ктвацца;
4. страд. надзіма́цца; напіна́цца; ашу́квацца, абду́рвацца; см. надува́ть.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пы́житься несов., разг. надзіма́цца; (делать усилие) пя́цца, напіна́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пузы́риться
1. разг. пузы́рыцца, тапы́рыцца;
2. перен., прост. надзіма́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Пы́шыцца ’надзімацца’ (Нас.), пыша́цца ’выстаўляцца, фанабэрыцца’ (Ласт.), параўн., чэш. pýšiti se ’тс’. Да пыхаць, пы́ха (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пышы́ ’калючыя вырасты на раслінах, калючкі’ (Ласт.). Ад пышыцца ’надувацца, надзімацца’ (гл.), г. зн. ’растапырвацца’; не выключана метатэза з шыпы́ ’калючкі’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Нацюцю́рыцца ’натапырыцца, напыжыцца, наставіць пер’е’ (Сл. ПЗБ). Экспрэсіўнае ўтварэнне на базе гукапераймальнага комлексу цюцюр, гл. цюцюрэць ’надзімацца, натапырваць пер’е’ (Сл. ПЗБ), параўн. начапурыцца, нашашэрыцца ’натапырыцца’ і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ду́ться несов.
1. (раздуваться воздухом) надзіма́цца, раздзіма́цца;
2. (на кого-л.) разг. кры́ўдзіцца, быць зло́сным (на каго-небудзь); злава́ць;
3. (важничать) прост. надзіма́цца;
4. (в карты и т. п.) прост. рэ́зацца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Пышэ́ць 1 ’раз’ядацца, таўсцець’ (Жыв. НС). Ітэратыў да пы́хаць у значэнні ’ўздымацца, надзімацца’ (гл.).
Пышэ́ць 2 (пъшэ́ць) ’пашчыпваць (у роце)’ (ушац., Нар. лекс.). Ітэратыў да пы́хаць (гл.), у значэнні ’гарэць, палыхаць’, параўн. пыш ’прысак’ і пры́шчыць ’шчыпаць, балець (пра рану)’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пузы́рыцца, ‑рыцца; незак.
Узнімацца, пакрывацца пузырамі. Вада ў рацэ гарэла і пузырылася. Лобан. Набліжэнне нафты першым заўважыў Гошка. Занепакоіла яго, што раствор пачаў пузырыцца і цямнець. Лукша. // Надзімацца, узнімацца пузыром (пра тканіну, адзежу і пад.). Пузырылася на ветры яго [Мішы] белая кашуля, адлятаў назад, абвіваючы шыю, чырвоны гальштук. Васілевіч. На прасценку лапаціць-пузырыцца геаграфічная карта з абазначэннямі лініі фронту. М. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Кіпр ’непакладаны кабан’ (ДАБМ). Зафіксавана ў цэнтральным Палессі. Вельмі архаічнае слова. Параўн. балг. кипря се ’надзімацца, напінацца’, чэш. kipry ’жвавы’. Гэтыя словы маюць паралелі ў іншых славянскіх мовах, але з больш далёкай семантыкай. Усе яны ўзыходзяць да дзеяслова kypeti ’кіпець’, ад якога утварыўся прыметнік з г‑суфіксацыяй kyprъ (як хуігь ад хуіёіі). Гл. кіпець.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)