дзесяці́нны, ‑ая, ‑ае.

Мерай у адну дзесяціну (у 1 знач.). Дзесяцінны надзел зямлі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

наре́з

1. нарэ́з, -зу м.;

2. (надел) ист. надзе́л, -лу м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пасяме́йны, ‑ая, ‑ае.

Які даецца па сем’ях; які складаецца на кожную сям’ю. Пасямейны надзел. Пасямейныя спісы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

трыхатамі́я, ‑і, ж.

Надзел цэлага на тры роўныя часткі. // Спец. Чляненне паняцця на тры члены на аснове іх процілегласці.

[Ад. грэч. tricha — траяка і thomē — разрэз.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дзякло́, ‑а, н.

Гіст. Від прадуктовай феадальнай рэнты за зямельны надзел, якая збіралася на карысць землеўладальніка з сялян у Вялікім княстве Літоўскім.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

са́жань, -жня, мн. -жні, -жняў, м.

1. Старая беларуская і руская мера даўжыні, роўная 3 аршынам (2,13 м).

2. Колькасць чаго-н., роўная гэтай меры.

Тры сажні дроў.

3. Прылада для абмервання зямельных участкаў.

Памераць прысядзібны надзел сажнем.

◊

Касы сажань у плячах — пра шырокага ў плячах, высокага чалавека.

|| прым. сажнёвы, -ая, -ае.

Сажнёвыя крокі (вельмі вялікія).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

раяні́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак.

1. Зрабіць (рабіць) надзел якой‑н. тэрыторыі на раёны (адміністрацыйныя, эканамічныя і пад.).

2. Спец. Размеркаваць (размяркоўваць) для пэўных, вызначаных раёнаў. Раяніраваць сорт пшаніцы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чацвярта́к, ‑вертака, м.

1. Уст. Сярэбраная манета вартасцю ў чвэрць рубля; дваццаць пяць капеек.

2. Надзел, кавалак зямлі, роўны прыблізна 1,5 дзесяціны. Ды і што было рабіць дома на жвірыстым чацвертаку? Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нарэ́з, ‑у, м.

1. Вузкае паглыбленне ў выглядзе канаўкі, якое робіцца рэжучым інструментам на чым‑н.

2. Гіст. Тое, што і надзел (у 2 знач.). Атрымаць нарэз зямлі.

3. Тое, што і нарэзка (у 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Рэ́нта ’даход ад капіталу, маёмасці або зямлі, які не патрабуе ад уладальніка прадпрымальніцкай дзейнасці’ (Булыка, СІС), ’рэнта, зямельны надзел’ (Сл. ПЗБ). З польск. renta ’тс’ (Сл. ПЗБ, 4, 332).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)