ако́ліца, -ы, мн. -ы, -ліц, ж.
1. Тое, што і ваколіца (у 2 знач.).
Аколіцу абляцела навіна.
2. Плот з варотамі ў канцы вёскі (уст.).
|| прым. ако́лічны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прые́мны, -ая, -ае.
1. Які прыносіць задавальненне, радасць.
П. пах.
Прыемная навіна.
П. ўспамін.
Прыемна (прысл.) слухаць.
2. Які выклікае сімпатыю, прывабны.
П. чалавек.
Прыемная ўсмешка.
|| наз. прые́мнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
наві́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.
1. Што-н. новае, што нядаўна з’явілася.
Навінкі тэхнікі.
Кніжныя навінкі.
2. Тое, што і навіна (у 1 знач.; разм.).
Расказаць навінку.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
скалыхну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак., каго-што.
1. Зварухнуць, захістаць, прымусіць калыхацца.
Вецер скалыхнуў жыта.
С. калыску (гайдануць з боку ў бок).
2. перан. Усхваляваць, узрушыць; парушыць спакой.
Навіна скалыхнула народ.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абы́класць, ‑і, ж.
Уласцівасць абыклага. За гэтыя часы да ўсяго людзі папрывыкалі, і ўсялякая навіна скора рабілася абыкласцю. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
но́венькі, -ая, -ае (разм.).
1. Зусім новы (у 1 знач.).
Н. трактар.
2. у знач. наз. но́венькае, -ага, н. Навіна.
Што новенькага ў сям’і?
3. у знач. наз. но́венькі, -ага, м.; но́венькая, -ай, ж., мн. -ія, -іх. Навічок.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
о́йча, м.
Уст. Клічная форма ад слова «айцец». [Янка:] — Гарэлка твая і твая навіна! Благаславіся, ойча Андрэю! Колас. — Святы ойча! — зноў усклікнула Эмілія. Маўр.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адо́зва, ‑ы, ж.
Пісьмовы або вусны зварот да каго‑н. з заклікам, просьбай. [Маша:] — Во навіна якая! Мы будзем ставіць подпісы пад Адозвай за мір. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абзада́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., каго-што.
Даць задатак за што‑н. Раптам прайшла навіна, што ўсю зямлю адразу абзадачылі нейкія два былыя арандатары. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Не́відась ’навіна; незвычайная, апетытная смачная яда з новага ўраджаю; незвычайнае дзіва, цуд’ (пух., З нар. сл.). Ад невідины ’нябачны’: Невиданое и нечуваное дзиво! (Нас.), да відаць ’бачыць’; заканчэнне слова пад уплывам назоўнікаў на ‑сць тыпу нёвесь (< *не‑весць), параўн. невідаль ’дзіва, навіна’, невідиліца ’дзіўная рэч’ ад невідилы ’дзіўны; нябачаны’ (Нас.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)