філасо́фія, -і, ж.

1. Навука аб найбольш агульных законах развіцця грамадства, прыроды і мыслення.

2. чаго. Метадалагічныя прынцыпы, што ляжаць у аснове якой-н. навукі.

Ф. гісторыі.

3. Абстрактныя, пустыя разважанні (разм.).

Навошта ты развёў тут цэлую філасофію?

|| прым. філасо́фскі, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

заче́м нареч. чаго́; (для чего) нашто́, наво́шта; (почему) чаму́;

заче́м ты пришёл? чаго́ ты прыйшо́ў?;

заче́м ему́ всё э́то ну́жно? нашто́ (наво́шта) яму́ ўсё гэ́та патрэ́бна?;

заче́м я не поэ́т? чаму́ я не паэ́т?;

заче́м и для чего́ разг. чаго́ і наво́шта (нашто́);

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прастаду́шнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць прастадушнага. Навошта бянтэжыць хлопца? Адразу ж знікне ўся яго прастадушнасць, шчырасць. Краўчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бязду́шнасць, ‑і. ж.

Уласцівасць бяздушнага; бессардэчнасць. Навошта душу Раскрываць гэтак смела, Калі ў той душы Бяздушнасць засела. Сіпакоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

распатла́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.

Разм. Раскудлаціць, растрапаць (пра валасы). І валасы навошта распатлаў? Блазенства, піжонства звычайнае. Мехаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

увасо́біцца, ‑біцца; зак.

Знайсці праяўленне, адлюстраванне ў якой‑н. канкрэтнай форме. Уся логіка яго [Івана] адмаўлення ўвасобілася.. ў пытаннях-дакорах: «Навошта? Навошта?... Што ты робіш?..» Быкаў. Нязвыклымі былі і гэтая навакольная цішыня — без выбухаў, без шуму баёў,.. і сустрэча з бабулькай, у якой як бы ўвасобілася гора, перажытае тутэйшымі людзьмі за гады вайны. Хадкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пападзіві́цца, ‑дзіўлюся, ‑дзівішся, ‑дзівіцца; зак.

Разм. Дзівіцца доўга. І зноў колькі пападзівіліся Ганька з Вараю: навошта было столькі пакояў аднаму папу! Васілевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чарто́ўка, ‑і, ДМ ‑тоўцы; Р мн. ‑товак; ж.

Разм. Ужываецца як лаянкавае слова. [Рэня:] — Навошта, каб тая чартоўка [Таіса] спажыла нажытае табою? Марціновіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

патры́зніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак.

Трызніць некаторы час. Чаго ў маладосці не было! А зараз мне навошта хвалявацца? Магу патрызніць, падрамаць, папеставацца... Валасевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шматсло́ўны, ‑ая, ‑ае.

Для якога ўласціва шматслоўе; які вельмі мнагаслоўна вырашае свае думкі. Я не хачу быць залішне шматслоўным. Ды і навошта? Шынклер.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)