распу́кнуць
‘набухнуць, набрыняць’
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
распу́кну |
распу́кнем |
| 2-я ас. |
распу́кнеш |
распу́кнеце |
| 3-я ас. |
распу́кне |
распу́кнуць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
распу́кнуў |
распу́кнулі |
| ж. |
распу́кнула |
| н. |
распу́кнула |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
распу́кні |
распу́кніце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
распу́кнуўшы |
Іншыя варыянты:
распукну́ць.
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
разбу́хнуць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -не; -бу́х, -хла; зак.
1. Набухнуць, раздацца, патаўсцець ад вільгаці.
Боты намоклі, разбухлі.
Пупышкі на дрэве разбухлі.
2. перан. Непамерна павялічыцца, разрасціся.
Штаты разбухлі.
Папка з дакументамі разбухла.
|| незак. разбуха́ць, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Набу́бнець ’набухнуць’ (браг., З нар. сл.), набубніцца ’набрыняць (пра пупышкі)’ (в.-дзв., Нар. сл.), набубеніцца ’наесціся’ (полац., Нар. лекс.), укр. набубніш ’набухнуць (пра зерне), надуць (жывот)’, балг. набъбна ’набухнуць, распухнуць’, макед. набабне ’тс’, в.-луж. nabubnić ’набухнуць, уздуцце’. Ад бу́бнець, прасл. bębbnąii ’пухнуць, набухаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́пнуцца, ‑пнуся, ‑пнешся, ‑пнецца; зак.
Разм. Выдацца, высунуцца ўперад; набухнуць. На сухой жылістай шыі выпнуліся сінія вены. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
взбу́хнуть сов. набра́кнуць; набу́хнуць; (преимущественно от сырости) набрыня́ць; (распухнуть) успу́хнуць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Ная́дрыцца ’набухнуць’ (Сл. ПЗБ), рус. наядриться ’нарваць, успухнуць; выспець, наліцца (пра збожжа)’, польск. najędrznieć ’набухнуць; наліцца’, серб.-харв. najedparu ’наліцца’, макед. najadpu ’наліцца, напоўніцца сокам’. Да ядрыцца, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
набу́хнуть сов.
1. набу́хнуць, набра́кнуць; (преимущественно от сырости) набрыня́ць;
2. (напухнуть) напу́хнуць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Набрыня́ць ’набухаць’ (Касп.), ’набухнуць ад вільгаці’ (Шат., Сцяшк., Чач.). Гл. брыня́ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
набу́хаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.
Разм. Наліць, накідаць і г. д. больш, чым трэба, звыш меры. Набухаць вады ў каструлю. Набухаць круп.
набуха́ць, ‑ае.
Незак. да набухнуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Набу́ніцца ’ўздуцца, набухнуць’ (ТС). Бясспрэчна, звязана з банька ’бурбалка’, буняк ’пухір на целе’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)