бра́вы, ‑ая, ‑ае.
Мужны з выгляду, маладзецкі; удалы. Нашы героі былі хлопцы бравыя і.. ўзброеныя. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ваяўні́чы, ‑ая, ‑ае.
1. Схільны да вайны. Ваяўнічыя плямёны. // Разм. Задзірысты. Ваяўнічы настрой.
2. Мужны, адважны, баявы. Ваяўнічы выгляд. Ваяўнічы вокліч.
3. Актыўны і непрымірымы ў барацьбе. Ваяўнічы атэіст.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Му́жнасць ’рыса характару, у якой спалучаюцца храбрасць, рашучасць, вытрымка’ (ТСБМ), укр. му́жність ’тс’. Ст.-бел. мужность ’тс’. Уласна ст.-бел. (Анічэнка, Праблемы філал., 10). Да муж > му́жны (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
до́блесны, ‑ая, ‑ае.
Высок. Які славіцца подзвігамі; адважны, мужны, геройскі. Доблесная армія. □ Навекі слава доблесным салдатам, Што пераможна йшлі за свой народ. Панчанка. // Поўны доблесці. Доблесны подзвіг. // Самаадданы, накіраваны на дасягненне якой‑н. высокай мэты. Доблесная праца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сці́пры ’шчыльны, сціснуты, збіты’, ’моцны, цвёрды, трывалы’ (Ласт.). Паводле Ластоўскага (там жа, 448), у выніку кантамінацыі сціслы і сперты (гл. перці), што малаверагодна; хутчэй з літ. stiprùs ’моцны, цвёрды, трывалы’, старое stìpras ’моцны; мужны’, лат. stiprs ’моцны’, адносна якіх гл. Смачынскі, 604. Фіксацыя толькі ў слоўніку Ластоўскага можа сведчыць ігра штучнае ўтварэнне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мужчы́на, драг. мушчэ́на ’асоба мужчынскага полу’, ’мужны чалавек’ (ТСБМ, Яруш., Бяльк., Сл. ПЗБ; міёр., Нар. словатв.; драг., КЭС), ласк. мужчы́нка ’тс’ (Шат.). Рус. арханг. мужчи́на (ж. р.) ’тс’, ’селянін’, карэльск. (КАССР) мужчи́нья ’мужчыны’, польск. mężczyzna ’мужчына’, ст.-польск. mężczyzna (зб.) ’мужчыны’. Паўн.-слав. Да муж (гл.). Утворана ад прыметніка mǫžьskъ (Брукнер, 327) і суфікса ‑in‑а (бел. ‑ін‑а — гл. Сцяцко, Афікс. наз., 203), ст.-рус. мѫжьщина. Параўн. рус. том. мужски́ ’мужчыны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кідо́к, ‑дка, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. кідаць (у 1 знач.). Кідок мяча ў сетку. □ Леанід Прыгожы трапнымі кідкамі гранат і агнём з аўтамата знішчыў 8 гітлераўцаў. «Звязда».
2. Хуткае, імклівае перамяшчэнне з аднаго месца ў другое без перапынкаў, за адзін прыём. Камандзір танка гвардыі лейтэнант Анатолій Рак не давёў сваёй машыны да Мінска, але яго мужны кідок праз Бярэзіну ў горад Барысаў забяспечыў магчымасць цэлай часці зрабіць крок наперад. «Беларусь».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хра́бры, ‑ая, ‑ае.
Які вызначаецца храбрасцю; смелы, мужны. Гэта быў чалавек вельмі вынослівы, спрытны і храбры, што называецца сарві-галава, весялун, добры хаўруснік і забіяка. Алешка. Мой продак быў надзвычай смелы, Надзвычай храбры продак мой Супроць чужынцаў азвярэлых З дубінкаю ішоў у бой. Жычка. / у знач. наз. хра́бры, ‑ага, м. Часцей, часцей прыпамінай Імёны паўшых смерцю храбрых За родны край, наш мілы край. Гілевіч. // Які сведчыць аб храбрасці, выражае храбрасць. Храбры ўчынак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цярплі́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае цярпенне (у 1 знач.); здольны з цярпеннем пераносіць фізічныя і маральныя пакуты. Цярплівы мужны наш народ. Астрэйка. Страшна сказаць — ён [Таўлай] паміраў шэсць месяцаў, ведаў пра гэта, а ўсё ж заставаўся самім сабою: цярплівы, спакойны, мілы. Брыль.
2. Здольны рабіць што‑н. доўга, настойліва, з цярпеннем. Хіба вельмі вучоны чалавек можа .. [літары] разблытаць, нібы цярплівая гаспадыня скудлачаны маток нітак. Бядуля. // Доўгі, упарты. Цярплівая праца.
3. Поўны цярпення (у 1 знач.); які выражае цярпенне. Цярплівыя адносіны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нязло́мны, ‑ая, ‑ае.
1. Такі, якога нельга перамагчы, знішчыць; вельмі моцны. Няхай грыміць па белым свеце слава Пра шчасце мірнае, пра Новы год, Пра родную савецкую дзяржаву, Пра мужны і нязломны наш народ. Астрэйка. Ішлі мы ў маршах агнявых Нязломнай грознай сілай. Хведаровіч.
2. перан. Стойкі, цвёрды ў перакананнях, намерах і пад. Фучык сціснуў карандаш да болю, Ён маўчыць, нязломны камуніст. Ляпёшкін. // Які выражае цвёрдасць, стойкасць. Нязломная вера. □ [Вольга:] — А пра Буралома я табе дам знаць. Гэта — правакатар. Такое маё нязломнае перакананне. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)