сту́дзень¹, -я, м.

Першы месяц каляндарнага года.

|| прым. сту́дзеньскі, -ая, -ае.

С. мароз.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

жарану́ць

‘(пра мароз, халоднае, з марозам надвор'е) пачацца, ударыць, узмацніцца’

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. жарану́ жаранё́м
2-я ас. жаране́ш жараняце́
3-я ас. жаране́ жарану́ць
Прошлы час
м. жарану́ў жарану́лі
ж. жарану́ла
н. жарану́ла
Загадны лад
2-я ас. жарані́ жарані́це
Дзеепрыслоўе
прош. час жарану́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

пры́маразак, -зку, мн. -зкі, -зкаў, м.

Ранішні або начны лёгкі мароз вясной ці восенню.

Начныя прымаразкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

моро́з маро́з, -зу м., мн. маразы́, -зо́ў;

◊

моро́з по ко́же пробега́ет маро́з па ску́ры прабяга́е;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

подира́ть несов., разг. / моро́з по ко́же подира́ет маро́з на ску́ры стаі́ць, маро́з па ску́ры хо́дзіць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пашчы́пваць, -аю, -аеш, -ае; незак., каго-што.

Шчыпаць час ад часу.

П. траву.

Мароз пашчыпвае твар і вушы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адле́гчы, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ля́жа, -ля́гуць; -лёг, -ле́гла, -лягло́; зак.

1. Знікнуць, перастаць адчувацца (пра трывогу, боль і пад.), супакоіцца.

Боль ад сэрца адлёг.

Сэрца не камень, адляжа (прыказка). На душы адлягло (безас.).

2. Спасці, паменшаць (пра холад, мароз).

Мароз адлёг.

Пад раніцу адлегла (безас.).

|| незак. адляга́ць, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

падці́снуць, -ну, -неш, -не; -ні́; -нуты; зак.

1. што. Мацней увязаць або закруціць.

П. воз з сенам.

П. гайкі.

2. што. Сагнуўшы, сціснуўшы, падцягнуць пад сябе.

П. пад сябе ногі.

П. губы.

3. перан. Крыху павялічыцца (пра мароз, холад; разм.).

Была адліга, а потым падціснуў мароз.

|| незак. падціска́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сібе́рны, -ая, -ае (разм.)

1. Жорсткі, бязлітасны.

С. чалавек.

2. Вельмі моцны, рэзкі, люты (пра вецер, мароз і пад.).

С. вецер.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

траску́н, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Жук сямейства лістаедаў, які ўтварае трэск, тручыся краямі брушка аб надкрыллі.

2. Моцны мароз (разм.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)