мача́льшчык, ‑а, м.

Спец. Рабочы маральнай вытворчасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

боль, -ю, мн. бо́лі, -яў, м.

Адчуванне фізічнай або маральнай пакуты.

Зубны б.

З болем у душы.

|| прым. бо́левы, -ая, -ае.

Болевае адчуванне.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сарамата́, -ы́, ДМ -маце́, ж. (разм.).

1. Сорам, ганьба.

С. якая!

Нельга ж так гаварыць.

2. Пачуццё маральнай адказнасці за свае паводзіны.

Не мець ніякай сараматы так рабіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бру́дны, -ая, -ае.

1. Нячысты, з брудам на паверхні, засмечаны.

Брудныя рукі.

2. Пра колер: невыразны, няяркі, нячысты.

Б. колер.

3. перан. Пазбаўлены маральнай чысціні, агідны.

Брудная душа.

|| наз. бру́днасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сумле́нне, -я, н.

Пачуццё маральнай адказнасці за свае паводзіны, учынкі і інш.

С. ў яго крыштальна чыстае.

◊

Са спакойным сумленнем рабіць што-н. — будучы ўпэўненым у правільнасці сваіх учынкаў, дзеянняў.

Сумленне загаварыла — стала сорамна.

Як сумленне падказвае — як трэба.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бязгрэ́шнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць бязгрэшнага. Максім Багдановіч — прыхільнік маральнай бязгрэшнасці чалавека; ён услаўляе маральную чысціню адносін да цудоўнага тварэння прыроды — жаночай красы і прыгажосці. Майхровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

аскеты́зм, ‑у, м.

1. Рэлігійна-этычнае вучэнне, якое прапаведуе падаўленне патрэб чалавека і «ўсмерчанне плоці» для дасягнення маральнай дасканаласці. Сярэдневяковы аскетызм.

2. Крайняе ўстрыманне, адказ ад жыццёвых даброт.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чалавеканенаві́сніцтва, ‑а, н.

Кніжн. Нянавісць да людзей, да чалавецтва. Наказ ваеннай і маральнай перамогі свету сацыялізма і дэмакратыі над светам фашызму і чалавеканенавісніцтва і складае змест, сутнасць аповесці [І. Шамякіна «Помста»]. Дзюбайла.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сарамата́, ‑ы, ДМ ‑маце, ж.

Разм.

1. Сорам, ганьба. [Ахрэм:] — Вунь бачыш?.. Новы старшыня ў сані ўпрогся, сарамата якая! Краўчанка.

2. Пачуццё маральнай адказнасці за свае паводзіны, учынкі. Страціць сарамату.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́пусташыць, -шу, -шыш, -шыць; -шаны; зак. (разм.).

1. што. Зрабіць пустым; апаражніць.

В. торбу сухароў.

2. перан., каго-што. Пазбавіць маральнай, творчай сілы.

В. душу.

Бязмэтнае жыццё выпусташыла гэтага чалавека.

3. перан., што. Пазбавіць жывога зместу, галоўнага, істотнага (у вучэнні, тэорыі і пад.).

В. ідэю.

|| незак. выпусто́шваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)