Ке́лля ’асобны пакой манаха ў манастыры’ (ТСБМ). Ст.-рус. келия < с.-грэч. κέλλα (Фасмер, 2, 222).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
наме́сніца, ‑ы, ж.
1. Жан. да намеснік (у 1, 2 знач.).
2. Памочніца настаяцельніцы ў жаночым манастыры.
3. Жонка намесніка (у 4, 5 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
манасты́рскі, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да манастыра, належыць яму. Манастырскія муры. Манастырскія землі.
2. Такі, як у манастыры. Манастырскі рэжым. Манастырскія строгасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Кля́штар ’каталіцкі манастыр’. З польск. klasztor, якое з ням. Kloster (Шат., Нас., Гарэц., Яруш.), ’касцёл пры манастыры’ (Сцяшк.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кля́штар, ‑а, м.
Каталіцкі манастыр. Бернардынскі кляштар. □ На кожным кроку кідаліся ў вочы манастыры, кляштары, касцёлы, цэрквы, кірхі і капліцы са своеасаблівымі скульптурамі каталіцкіх святых. Колас.
[Ням. Kloster з лац. clastrum.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трапе́зны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да трапезы. Трапезны час. // Прызначаны для трапезы. Трапезны стол. Трапезнае памяшканне.
2. у знач. наз. трапе́зная, ‑ай. Памяшканне ў манастыры, дзе адбываецца трапеза.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ке́лля, ‑і, ж.
Асобны пакой або асобнае жыллё манаха, манаткі ў манастыры. Манаская келля. // перан. Паэт. Невялікі пакой адзінокага чалавека. — Вось мая келля, — адчыніў Фядот Андрэевіч дзверы ў пакой, дзе было паўнютка кніг. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гані́цель, ‑я, м.
Той, хто праследуе, прыгнятае каго‑, што‑н.; душыцель. Царква і манастыры, выступаючы ў ролі ганіцеляў асветы і навукі, у сваіх інтарэсах свядома культывавалі і падтрымлівалі сярод насельніцтва ўсеагульную непісьменнасць і забабоны. Алексютовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мана́х, ‑а, м.
Член царкоўнай абшчыны, які жыве ў манастыры, даўшы абяцанне весці аскетычны спосаб жыцця. Незадоўга да вайны з горада прыязджалі да возера манахі. Галавач. // Разм. Аб мужчыне, які вядзе адзінокі, аскетычны спосаб жыцця. — [Дубейка:] — Калега — манах. Ён любіць глуш і адзіноцтва і хоча жыць пустэльнікам. Колас.
[Ад грэч. monachos — адзінокі, які жыве ў адзіноце.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пракура́тар (гіст.) ’асоба, якая кіравала чыёй-небудзь маёмасцю, маёнткам, гаспадаркай’ (ТСБМ), ст.-бел. прокураторъ ’адвакат, абаронца, апякун’ (1509 г.), са ст.-польск. procurator ’апякун, упаўнаважаны, дарадца’ (Булыка, Лекс. запазыч., 44). Сучаснае польск. prokurator ’адвакат; распарадчык маёмасцю ў манастыры’, што непасрэдна ўзыходзіць да лац. prōcūrātor ’кіраўнік маёмасцю; апякун; дарадца’ (Банькоўскі, 2, 782).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)