вы́мераць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Дакладна вызначыць велічыню, памеры чаго‑н. Вымераць крывяны ціск. Вымераць плошчу пакоя.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ненарма́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адхіленні ад нормы. Ненармальны крывяны ціск. Ненармальны сон.
2. Разм. Душэўнахворы; псіхічна неўраўнаважаны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
манжэ́та, ‑ы, ДМ ‑жэце, ж. і манжэ́т, ‑а, М ‑жэце, м.
1. Абшлаг або абшыўка рукава кашулі, блузкі, калашыны штаноў і інш. [Маладая жанчына] была ў доўгай цёмнай сукенцы з карункавым каўняром і такімі ж манжэтамі. Арабей.
2. Спец. Кольца, якое перашкаджае перацяканню вадкасці, газу ў поршневых помпах, а таксама служыць для змацавання канцоў труб. // Павязка ў апараце, які служыць для вымярэння ціску крыві. [Авіяцыйны ўрач] акуратна абхапіў руку Сцяпанава чорным манжэтам. Вымяраў крывяны ціск, паслухаў сэрца, лёгкія. Алешка.
[Фр. manchette.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ціск, ‑у, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. ціснуць 1 (у 1 знач.).
2. Спец. Сіла, якая дзейнічае на адзінку плошчы перпендыкулярна да паверхні цела.
3. перан. Настойлівае ўздзеянне на каго‑, што‑н.; прымус. [Настаўнік:] — Грамадзяне! Усім ясны і зразумелы ваш гнеў і абурэнне. Сотні гадоў жылі мы пад панскім ціскам. Колас.
•••
Атмасферны ціск — напор атмасферы на ўсе размешчаныя ў ёй прадметы і на зямную паверхню.
Нагнясці ціск гл. нагнясці.
Ціск крыві (крывяны ціск) — бакавы ціск на сценкі крывяносных сасудаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
павы́сіцца сов.
1. в разн. знач. повы́ситься; подня́ться;
узро́вень вады́ ~сіўся — у́ровень воды́ повы́сился (подня́лся);
~сіўся культу́рны ўзро́вень — повы́сился (подня́лся) культу́рный у́ровень;
крывяны́ ціск ~сіўся — кровяно́е давле́ние повы́силось (подняло́сь);
2. разг. (в должности) повы́ситься
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ціск, -ку м.
1. (действие) давле́ние ср.; нажи́м;
2. прям., перен. давле́ние ср.;
ц. па́ры — давле́ние па́ра;
эканамі́чны ц. на малы́я дзяржа́вы — экономи́ческое давле́ние на ма́лые госуда́рства;
○ крывяны́ ц. — кровяно́е давле́ние;
атмасфе́рны ц. — атмосфе́рное давле́ние
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
давле́ние ср.
1. ціск, род. ці́ску м.;
атмосфе́рное давле́ние атмасфе́рны ціск;
рабо́чее давле́ние (па́ра) рабо́чы ціск (па́ры);
кровяно́е давле́ние крывяны́ ціск;
2. перен. на́ціск, -ку м.;
экономи́ческое давле́ние на зави́симые стра́ны эканамі́чны на́ціск на зале́жныя дзяржа́вы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)