глю́га, ‑і, ДМ глюзе, ж.
Разм. Дзюба ў драпежных птушак. Крумкач глюгу звесіў Над згніўшай калодай. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
закру́мкаць сов.
1. зака́ркать;
~каў крумка́ч — зака́ркал во́рон;
2. (о лягушках) заква́кать
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Груга́н ’крумкач, груган’ (БРС, Касп.). Відавочна, назва гукапераймальнага характару.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вараны́ ’чорнага колеру’ (Яруш.). Абазначэнне колеру па масці птушкі (< рус. ворон ’крумкач’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Во́ран ’звычайная варона’ (Дразд.). Па адзінкавасці фіксацыі хутчэй за ўсё — запазычанне з рус. ворон ’крумкач’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кру́мкаць, ‑ае; незак.
1. Утвараць гукі, падобныя на «крум-крум» (пра крумкачоў). Трывожна крумкаў на сасонцы крумкач, махаючы крылом. Вялюгін.
2. Абл. Крактаць, квакаць (пра жаб). Крумкалі жабы ў кар’ерах, запоўненых вельмі дарагой тут вадой. Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Варо́на. Рус. воро́на, укр. воро́на, ц.-слав. врана, польск. wrona, чэш. vrána, балг. вра́на, серб. вра̏на і г. д. Прасл. *vórna (з узыходнай інтанацыяй каранёвай часткі слова ў выніку падоўжання галоснага ў вытворным слове). Сюды ж (як базавае слова) прасл. *vornъ ’крумкач’, ст.-рус. воронъ, рус. во́рон, укр. во́рон, польск. (старое) wron, чэш. uran, ст.-слав. вранъ, балг. вранът, серб. вра̑н і г. д. Роднаснае: літ. var̃nas ’крумкач’, várna ’варона’, лат. vãrna ’варона’, прус. warnis ’крумкач’, warne ’варона’. У аснове слова ляжыць гукапераймальнае vr‑. Параўн. і ў іншых мовах: венг. varjú ’варона’, фін. vares ’тс’. Гл. Траўтман, 343; Фасмер, 1, 353; Шанскі, 1, В, 166–167; Махэк₂, 698 і інш.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Валя́ч ’лайдак, лежань’ (гродз., КЭС). Да валяць, валяцца, суфіксацыя, як у папіхач, крумкач. Параўн. рус. валявка, валяшка, валуй, валец, валюга ’гультай, разява, лежабока’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
павісе́ць, ‑вішу, ‑вісіш, ‑вісіць; зак.
Вісець некаторы час. [Шпак] толькі павісеў у паветры, хутка-хутка трапечучы крыльцамі, і паляцеў у бок сіняга лесу. Сіняўскі. Самалёт, як крумкач, павісеў над пярэднім краем, зрабіў круг і павярнуў да тылоў батальёна. Дудо.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)