сельдэрэ́евы бот. сельдере́йный;
с. ко́рань — сельдере́йный ко́рень;
с. але́й — сельдере́йное ма́сло
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
корневи́ще ср.
1. бот. карэ́нішча, -шча ср.;
2. (корень) ко́рань, -ня м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
корешо́к
1. (уменьш. к ко́рень) карэ́ньчык, -ка м.;
2. (квитанции, книжки) карашо́к, -шка́ м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Клевяшчы́на ’расліна сямейства парасонавых’ (Кіс., ТСБМ). Словаўтваральна да клев‑ішч‑іна (Сцяцко, Афікс. наз., 87, 107). Тады да кляваць (гл.), якое можа мець значэнне ’джаліць, кусаць’. Параўн. рус. назву жгун‑корень.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мы́льны мы́льный;
○ м. спірт — хим. мы́льный спирт;
м. ко́рань — мы́льный ко́рень;
◊ м. пузы́р — мы́льный пузы́рь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ко́рань 1 ’падземная частка расліны’ (ТСБМ, Мат. Гом., Сл. паўн.-зах., Сцяшк.), ’настой з кораня’ (Сл. паўн.-зах.). Укр. корінь, рус. корень, ст.-слав. корень, балг. корен, серб.-харв. ко̏рен, славен. korȇn, польск. korzeń, чэш. kořen ’тс’. Да прасл. kor‑ьnь. Параўн. літ. kẽras ’куст, корань’ (Бернекер, 1, 570; Траўтман, 127).
Ко́рань 2 ’сядзіба’ (Мат. Гом., Яшк.). Да корань 1 (гл.). Семантычны перанос ’вытокі расліны’ > ’вытокі чалавека’ > ’родныя мясціны, сядзіба’.
Ко́рань 3 ’калодачны вулей’ (Сл. паўн.-зах., З нар. сл.). Сувязь з корань 1 становіцца зразумелай, калі ўлічыць, што яго значэнне ’настой з кораня’ і тое, што «Купяць карэнь — бадаян, натруць каранік (калодачны вулей. — B. M.), запах даваў, і пчолы сядуць» (Сл. паўн.-зах., 2, 414–415).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ла́ставень ’расліна ластавень, Vincetoxicum officinale Mnch.’ (Касп.). Укр. ластовень, ласточнік ’тс’, ’ватачнік сірыйкі, Asclepias syriaca’, рус. ластовень ’тс’, ст.-чэш. lasto‑ vičntk, славац. vlaštovnik, харв. lastovičnjak. У выніку намінацыі з ⁺ластаўчыны корань, параўн. рус. корень ластовичный, харв. lastavičji koren, ням. Schwalbenwurtz, якія з лац. Hirundinaria radix. Да ластаўка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
І́рны корань ’Acorus calamus L.’ (Кіс.). Рус. и́рный ко́рень, дыял. ир ’расліна Acorus calamus L.’, ирь ’расліна Acorus verus L.’, укр. дыял. ір ’аер’. У рускай пісьменнасці иръ, ирово корение ’аер’ зафіксавана з XVII ст. Форма ир — скарачэнне ад аир, запазычанне з тур. ágir < грэч. ἄκορος (Мяркулава. Очерки, 55). Гл. аер.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Раскарані́цца ’абзавесціся сям’ёй’ (Сл. ПЗБ). Відаць, ад карані́цца ’разрастацца, укараняцца’, параўн. ст.-бел. корень, якое акрамя значэння ’корань’, мела таксама значэнне ’племя, род’ (Ст.-бел. лексікон). Важна адзначыць, што роднасная форма літ. *keróti значыць не толькі ’пускаць карані’, але і ’разрастацца ўшыркі’, ’выпускаць новыя галіны (пра наземную частку дрэва, куста)’. Гл. ко́рань.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мы́льный мы́льны;
мы́льный ко́рень фарм. мы́льны ко́рань;
мы́льный спирт хим. мы́льны спірт;
мы́льный пла́стырь мед. мы́льны пла́стыр;
◊
мы́льный пузы́рь мы́льны пузы́р, мы́льная бу́рбалка.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)