зла́кі, ‑аў; адз. злак, ‑а, м.
Сямейства аднадольных, пераважна травяністых, раслін са сцяблом у форме саломіны і з дробнымі кветкамі, сабранымі ў суквецці (колас, мяцёлку або кісць). Хлебныя злакі — пшаніца, кукуруза, ячмень, жыта, авёс, рыс і інш. Кармавыя злакі — цімафееўка, жытняк і інш.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дро́жджы (род. дражджэ́й) ед. нет дро́жжи;
○ піўны́я д. — пивны́е дро́жжи;
кармавы́я д. — кормовы́е дро́жжи;
◊ як на дражджа́х расці́ — как на дрожжа́х расти́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дро́жджы, дражджэй; адз. няма.
Род аднаклетачных мікраскапічных грыбоў, якія выклікаюць браджэнне, а таксама рэчыва з такіх грыбоў, якое прымяняецца ў хлебапячэнні, прыгатаванні піва і пад. Піўныя дрожджы. Цеста на дражджах.
•••
Кармавыя дрожджы — каштоўны бялковы корм для сельскагаспадарчай жывёлы, які атрымліваецца вырошчваннем дражджэй на адходах харчовай прамысловасці і іншых прадуктах.
Як на дражджах — вельмі хутка (расці, паднімацца і пад.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тымо́тка ‘цімафееўка, жыцец, РЫейт pratense L.’ (беласт., Сл. ПЗБ). Параўн. укр. тимо́тка, ти́мка ‘тс’, запазычаны з польск. tymotka ‘тс’; апошняе, а таксама чэш. týmotka, timotejka, славац. timotejka, балг. тимоте́йка, бел. цімафееўка, укр. тимофі́ївка, рус. тимофеевка, у тым ліку і ням. Timotheugras, англ. Timothygras, узыходзяць да імя амерыканскага земляроба 2‑й паловы XVIII ст. Тыматэя Гансена (Timotheus Hansen), які абгрунтаваў цудоўныя кармавыя якасці гэтай расліны і першы пачаў яе вырошчваць (Махэк, Jména, 224; ЕСУМ, 5, 568).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
буракі́, ‑оў; адз. бурак, ‑а, м.
1. Двухгадовая агародная расліна сямейства лебядовых. Садзіць буракі. Палоць буракі. Сталовыя буракі. Кармавыя буракі.
2. Чырвоныя або белыя караняплоды гэтай расліны, якія выкарыстоўваюцца як корм, харч і сыравіна. Церабіць буракі. Рэзаць буракі.
3. Страва, прыгатаваная з караняплодаў або лісця гэтай расліны. Любіць Яўген, як і яго бацька, кіслую капусту, буракі. Баранавых. Танька кіслай стравы не ела, ні буракоў, ні капусты. Ермаловіч.
•••
Цукровыя буракі — сорт буракоў, з якіх атрымліваюць цукар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
культу́ра, ‑ы, ж.
1. толькі адз. Сукупнасць дасягненняў грамадства ў вытворчым, грамадскім і культурным жыцці. Матэрыяльная культура. Духоўная культура. Агульначалавечая культура. Гісторыя культуры.
2. Узровень такіх дасягненняў у пэўную эпоху ў якога‑н. народа або класа. Сацыялістычная культура. Культура Старажытнага Рыма. // Спец. Агульнасць археалагічных помнікаў пэўнай эпохі ў развіцці першабытнага грамадства. Культура штрыхаванай керамікі.
3. толькі адз. Ступень, ўзровень развіцця якой‑н. асобнай галіны гаспадарчай, духоўнай або разумовай дзейнасці. Культура мовы. Культура земляробства. Культура вытворчасці. // Сукупнасць умоў, неабходных для жыцця адукаванага чалавека. Культура быту.
4. толькі адз. Адукаванасць, культурнасць, выхаванасць. Чалавек высокай культуры.
5. толькі адз. Развядзенне, вырошчванне якой‑н. расліны; культываванне. Культура бульбы. Культура пшаніцы. // Апрацоўка. Культура глебы.
6. Расліна, якая разводзіцца, вырошчваецца. Кармавыя культуры. Тэхнічныя культуры.
7. Мікраарганізмы (бактэрыі, дрожджы, некаторыя грыбы), вырашчаныя ў пажыўным асяроддзі. Культура стрэптакокаў.
•••
Фізічная культура — усебаковае ўдасканаленне і ўмацаванне чалавечага цела шляхам фізічных практыкаванняў, захоўвання правільнага рэжыму.
[Лац. cultura.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)