искра́шиваться возвр., страд. канча́цца, змалёўвацца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дока́нчиваться возвр., страд. дако́нчвацца, дака́нчвацца, канча́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кана́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм.
1. Паміраць у муках, канчацца. [Астаповіч] чуў, як трашчала сухое дрэва ў агні і як з агню рвуцца стогны і енкі тых, хто там канае ў нечалавечых пакутах. Чорны. [Лабыш:] Яна ўжо канае! Свечку, свечку нясіце! Козел. // Выражае найвышэйшую ступень хацення, жадання і пад. — Канае малы, просіць, каб паказаў яму крыгаход. Краўчанка.
2. перан. Канчацца, набліжацца да канца. Прыгажэй за ўсё гасцінец пад вечар, калі канае дзень, нікне ў рэдкай смузе. Пташнікаў. Пакуль рэдактар дачытваў і папраўляў сваю газету, агарак свечкі пачынаў канаць. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
глу́хнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; пр. тлух, ‑ла; незак.
1. Траціць здольнасць чуць, станавіцца глухім. Глухнуць ад выбухаў.
2. Заціхаць, станавіцца нячутным (пра гукі). Гулкі стрэл коціцца па Прыпяці і глухне ў прыбярэжных травах і чаротах. Колас. // Пераставаць дзейнічаць, працаваць (пра механізмы). Матор глухне.
3. Зарастаць, дзічэць. Пасевы глухнуць ад пустазелля.
4. перан. Паступова слабець або знікаць. З цягам часу пачуцці глухнуць. // Прыціхаць, канчацца. Бой глухне. □ За тыдзень добрае пагоды Праходзіць, глухне касавіца. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
издыха́ние книжн. / быть при после́днем издыха́нии (при смерти) кана́ць, дахо́дзіць, канча́цца, паміра́ць;
до после́днего издыха́ния (до смерти) да са́мага ско́ну, да са́май сме́рці;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
иссяка́ть несов.
1. высыха́ць;
2. вычэ́рпвацца; (приходить к концу) канча́цца; (угасать) згаса́ць; (исчезать) зніка́ць;
си́лы иссяка́ют сі́лы канча́юцца (зніка́юць, згаса́юць);
сре́дства иссяка́ют сро́дкі вычэ́рпваюцца (канча́юцца).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Вы́секаць ’высмаркаць нос’ (Янк. II, Бір. дыс., Шатал., брэсц., пін., З нар. сл.), вы́снекаць, вы́снякаць ’тс’ (Бір. дыс., Сцяц.). Укр. ви́сякати ’тс’, сяка́ти ’фыркаць, смаркацца’, рус. исся́кнуть ’вычарпацца’, польск. siąkać, siąknąć, sięknąć ’канчацца, вычэрпвацца; смаркацца’, в.-луж. sakać, saknyć ’высыхаць, вычэрпвацца’, чэш. sáknouti ’сачыцца, мачыць’, славац. siakať, siaknuť ’фыркаць, смаркацца’, серб.-харв. пресѐкати, ‑ка̑м ’вычарпаць’, балг. сѐквам, се́кна ’вычэрпваюся’. Прасл. *sęknǫti роднаснае слав. *sǫčiti, ц.-слав. исѫчити (гл. сучы́ць) (Фасмер, 3, 826). У іншых і.-е. мовах роднаснымі з’яўляюцца літ. senkù, sékti ’апускацца’, seklùs ’мелкі’, лат. sîkt, sīkstu, sîku ’засыхаць’, ст.-інд. ásakrak ’невычэрпны’, ст.-англ. sîhte ’балоцісты’ (з *siηhti), ірл. sesc ’сухі, бясплодны; той, які не дае малака’, кімр. hysp ’сухі’ (Траўтман, 256). Іначай–Махэк₂ (536), які звязвае таксама са слав. sokъ. Беларускія формы з ‑н‑, відавочна, пад уплывам польскіх назалізаваных форм з наступнай метатэзай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
минова́ть
1. сов. міну́ць, праміну́ць, абміну́ць; (окончиться) прайсці́, ско́нчыцца;
минова́ло ле́то міну́ла (прайшло́, ско́нчылася) ле́та;
опа́сность минова́ла небяспе́ка міну́ла;
2. несов. міна́ць, праміна́ць, абміна́ць; (оканчиваться) прахо́дзіць, канча́цца;
◊
мину́я подро́бности абміна́ючы падрабя́знасці;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
разреша́ться
1. выраша́цца;
2. (заканчиваться) выраша́цца, канча́цца;
3. (кем) нараджа́ць; см. разреши́ться 3;
4. безл. дазваля́цца;
здесь кури́ть не разреша́ется тут куры́ць не дазваля́ецца;
5. страд. дазваля́цца; выраша́цца, перамага́цца; см. разреша́ть;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
истека́ть несов.
1. (вытекать, выливаться) уст. выцяка́ць; перен. (выходить, появляться) выхо́дзіць; (проистекать — ещё) выніка́ць;
2. (о времени) міна́ць, канча́цца;
срок догово́ра истека́ет тэ́рмін дагаво́ру канча́ецца;
3. (исходить кровью, слезами и т. п.) сыхо́дзіць, сплыва́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)