запаро́жац, -жца, мн. -жцы, -жцаў, м.

Казак з Запарожскай Сечы — украінскага казацкага войска 16—18 стст.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

запаро́жац

‘казак’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. запаро́жац запаро́жцы
Р. запаро́жца запаро́жцаў
Д. запаро́жцу запаро́жцам
В. запаро́жца запаро́жцаў
Т. запаро́жцам запаро́жцамі
М. запаро́жцу запаро́жцах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ка́зка

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. ка́зка ка́зкі
Р. ка́зкі ка́зак
Д. ка́зцы ка́зкам
В. ка́зку ка́зкі
Т. ка́зкай
ка́зкаю		 ка́зкамі
М. ка́зцы ка́зках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ка́зачнік, -а, мн. -і, -аў, м.

Складальнік або расказчык казак (у 1 знач.).

|| ж. ка́зачніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

доне́ц (донской казак) дане́ц, -нца́ м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дане́ц, -нца́ м. (донской казак) доне́ц

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пласту́н, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

Казак асобых пяхотных часцей.

|| прым. пласту́нскі, -ая, -ае.

Паўзці па-пластунску (на локцях, прыціскаючыся да зямлі).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

наба́яць, -ба́ю, -ба́еш, -ба́е; -ба́й; зак., што і чаго (разм.).

1. Расказаць казку, байку або многа казак, баек.

2. Узвесці на каго-н. паклёп.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

атама́н м. атама́н;

◊ цярпі́, каза́к, ~нам бу́дзеш — погов. терпи́, каза́к, атама́ном бу́дешь; терпе́ние и труд всё перетру́т

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

наслу́хацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак.

1. Пачуць, паслухаць многа чаго-н.

Н. казак.

Н. розных прамоўцаў.

2. Атрымаць задавальненне, слухаючы.

Н. спеваў салаўя.

Н. музыкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)