Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пакава́ць
‘да каваць’
дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
пакую́ |
пакуё́м |
| 2-я ас. |
пакуе́ш |
пакуяце́ |
| 3-я ас. |
пакуе́ |
пакую́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
пакава́ў |
пакава́лі |
| ж. |
пакава́ла |
| н. |
пакава́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
паку́й |
паку́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
пакава́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
выко́вывать несов., прям., перен. выко́ўваць; кава́ць; см. вы́ковать;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кава́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле дзеясл. каваць (у 1, 2 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пракава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; ‑куём, ‑куяце; зак., што і без дап.
Каваць некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падкава́ць, -кую́, -куе́ш, -куе́; -куём, -куяце́, -кую́ць; -ку́й; -кава́ны; зак.
1. гл. каваць.
2. перан., каго (што) (звычайна у форме дзеепрым.). Падрыхтаваць, даць каму-н. запас неабходных ведаў, звестак (разм.).
Чалавек, добра падкаваны ў сваёй галіне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ко́ўка, ‑і, ДМ коўцы, ж.
Дзеянне паводле дзеясл. каваць (у 1, 3 знач.); каванне. Коўка сталі. Коўка коней.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ко́вы ’аковы’ (ТСБМ, Яруш.). Да каваць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кова́ть несов. кава́ць;
◊
куй желе́зо, пока́ горячо́ посл. куй жале́за, паку́ль гара́чае;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Раскава́ны ’вызвалены ад акоў’, ’вольны, нічым не абмежаваны’ (ТСБМ), раску́ты (Байк. і Некр.). Утворана з пераносным значэннем ад раскава́ць < кава́ць, што магло без прыстаўкі азначаць ’закоўваць у ланцугі’. Цікава, што ў гэтым значэнні вядома укр. кува́ти ’тс’, ст.-рус. ковати ’закоўваць у аковы’ (сустракаецца ў Наўгародскім летапісе 1228 г.), ст.-польск. kować ’закоўваць у ланцугі’. Можна меркаваць яшчэ пра больш раннюю семантыку каваць ’абіваць каваным металам’, напрыклад, ст.-рус. ковати ’тс’ (сустракаецца ў Іпацьеўскім летапісе 1175 г.) < прасл. *kovati ’біць’, параўн. каваны жалезам ’абіты жалезам’. Варыянт раску́ты, як ку́ты, куць ’каваць’ (Байк. і Некр.), імаверна, з польск. kuć ’каваць’, што з’яўляецца вынікам выраўновання дзеяслоўных асноў польск. дыял. kować > kuje > kuć. Гл. кава́ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)