прымярка́ць

‘цямнець, змяркацца’

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. - -
2-я ас. - -
3-я ас. прымярка́е -
Прошлы час
м. - -
ж. -
н. прымярка́ла

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

примерка́ть несов., безл., обл. змярка́цца, змярка́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

суто́ньвацца, ‑аецца; безас. незак.

Абл. Змяркацца. Сутоньвалася. Дзе-нідзе запальваліся агні. Баранавых.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шарэ́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -э́е; незак.

1. Станавіцца шэрым, шарэйшым.

2. Віднецца (пра што-н. шэрае).

3. безас. Світаць або змяркацца.

|| зак. пашарэ́ць, -э́е (да 1 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Прысме́ркці ’змяркацца’ (Нас.), пры́смерак ’змярканне’ (Жд. 3), при́смеркам ’у час змяркання’ (Нас.). Укр. при́смерк ’прыцемак’, при́смерком ’прыцемкам’. Гл. змярка́цца, змрок.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

змро́чыць

‘зацямняць што-небудзь; змяркацца’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. змро́чу змро́чым
2-я ас. змро́чыш змро́чыце
3-я ас. змро́чыць змро́чаць
Прошлы час
м. змро́чыў змро́чылі
ж. змро́чыла
н. змро́чыла
Загадны лад
2-я ас. змро́ч змро́чце
Дзеепрыслоўе
цяп. час змро́чачы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

суто́нець, ‑ее; безас. незак.

Абл. Змяркацца. У гэтую пару года дні вельмі кароткія. Пакуль тое ды сёе — ужо і сутонела. Гарэцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

няда́ўна, прысл.

Не так даўно. Сцены нядаўна пабелены вапнаю. Чорны. За працай ніхто не заўважаў, як хутка ляціць час. Здавалася, зусім нядаўна абедалі, а тут ужо і змяркацца пачынае. Нядзведскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

радко́м, прысл.

Разм. У адзін рад. А як ужо пачне змяркацца І зоркі ў небе замігаюць, Пужаць іх страхі пачынаюць. Тады браты радком садзяцца, Плячо ў плячо, але прызнацца, Што страшна ім, ніхто не хоча. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

навідаво́ку, прысл.

Разм. Так, што ўсе бачаць. У хаце пачынала ўжо змяркацца, а вайскоўцы сядзелі не надта навідавоку, дык Юрый Паўлавіч у першы момант не пазнаў Андрэя. Кулакоўскі. Дзівіўся я: Навідавоку Смяецца яблык залаты, А людзі ўсе чамусьці збоку Бяруць зялёныя плады. Маляўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)