змяншэ́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. змяншаць — зменшыць; дзеянне і стан паводле знач. дзеясл. змяншацца — зменшыцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Руша́ць ’зварочваць з поўні, пачынаць змяншацца (пра месяц)’, рушыць ’звярнуць з поўні, пачаць змяншацца (пра месяц)’ (ТС), ’чапаць, рушыць’ (Касп.). Гл. рушыцца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тапне́ць ’змяншацца’: стог тапне́ў (Сцяшк.), тапне́е ’растае’ (воран., ЛА, 2). Дзеяслоў з польск. topnieć ’плавіцца, таяць’, перан. ’змяншацца, убываць’, роднасны да тапі́ць 2, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мале́ць ’дзяцінець’ (даўг., Сл. ПЗБ). Укр. малі́ти ’змяншацца’, рус. мале́ть ’тс’, арл. ’дурнець, гарэзнічаць’, ст.-рус. малѣти ’змяншацца колькасцю’, польск. maleć ’станавіцца меншым, памяншацца’, чэш. maliti se, славац. maliť sa ’тс’, славен. malíčiti ’змяншаць значэнне’, серб.-харв. ма́лата (се), макед. малее, балг. мале́я ’змяншацца, змяншаць’. Прасл. maliti, malěti ’тс’. Да малы́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
умаля́ться
1. памянша́цца, паме́ншвацца, памянша́ць, паме́ншваць; змянша́цца, зме́ншвацца, змянша́ць, зме́ншваць;
2. прыніжа́цца, зніжа́цца; см. умали́ться;
3. страд. прымянша́цца, змянша́цца; прыніжа́цца, зніжа́цца; см. умаля́ть.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
убавля́ться
1. убаўля́цца; (уменьшаться) ме́ншыцца, змянша́цца, памянша́цца, станаві́цца менш;
2. (убывать) убыва́ць, змянша́цца, ме́ншаць, памянша́цца; (о воде) убыва́ць, ме́ншаць, спада́ць; (о луне) убыва́ць; см. уба́виться;
4. страд. убаўля́цца, змянша́цца, памянша́цца, адбаўля́цца; павужа́цца; см. убавля́ть 1, 2.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
чэ́знуць, -ну, -неш, -не; чэз, -зла; -ні; незак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Станавіцца чэзлым (у 1 знач.).
Ад засухі чэзла ўсё на полі.
2. Губляць здароўе, сілы.
Хлопчык чэз на вачах.
3. Станавіцца менш выразным, змяншацца, прападаць.
На світанні зоркі на небе чэзлі, станавіліся нябачнымі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сбавля́ться
1. прост. збаўля́цца, змянша́цца; см. сба́виться;
2. страд. збаўля́цца; см. сбавля́ть.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
драбне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
Станавіцца драбнейшым па велічыні, змяншацца ў памерах. Лес драбнее. □ Тройка між тым ад’язджала ўсё далей, драбнела і нарэшце зусім знікла. Лупсякоў. Дождж драбнеў, далёка над ракой успыхвалі чырвоныя, што ноччу, сполахі. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
удешевля́ться
1. танне́ць, станаві́цца танне́йшым;
2. страд. рабі́цца танне́йшым, змянша́цца, зніжа́цца ў ко́шце (цане́).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)