ка́менна-земляны́
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
ка́менна-земляны́ |
ка́менна-земляна́я |
ка́менна-земляно́е |
ка́менна-земляны́я |
| Р. |
ка́менна-земляно́га |
ка́менна-земляно́й ка́менна-земляно́е |
ка́менна-земляно́га |
ка́менна-земляны́х |
| Д. |
ка́менна-земляно́му |
ка́менна-земляно́й |
ка́менна-земляно́му |
ка́менна-земляны́м |
| В. |
ка́менна-земляны́ (неадуш.) ка́менна-земляно́га (адуш.) |
ка́менна-земляну́ю |
ка́менна-земляно́е |
ка́менна-земляны́я (неадуш.) ка́менна-земляны́х (адуш.) |
| Т. |
ка́менна-земляны́м |
ка́менна-земляно́й ка́менна-земляно́ю |
ка́менна-земляны́м |
ка́менна-земляны́мі |
| М. |
ка́менна-земляны́м |
ка́менна-земляно́й |
ка́менна-земляны́м |
ка́менна-земляны́х |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
перагно́йна-земляны́
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
перагно́йна-земляны́ |
перагно́йна-земляна́я |
перагно́йна-земляно́е |
перагно́йна-земляны́я |
| Р. |
перагно́йна-земляно́га |
перагно́йна-земляно́й перагно́йна-земляно́е |
перагно́йна-земляно́га |
перагно́йна-земляны́х |
| Д. |
перагно́йна-земляно́му |
перагно́йна-земляно́й |
перагно́йна-земляно́му |
перагно́йна-земляны́м |
| В. |
перагно́йна-земляны́ (неадуш.) перагно́йна-земляно́га (адуш.) |
перагно́йна-земляну́ю |
перагно́йна-земляно́е |
перагно́йна-земляны́я (неадуш.) перагно́йна-земляны́х (адуш.) |
| Т. |
перагно́йна-земляны́м |
перагно́йна-земляно́й перагно́йна-земляно́ю |
перагно́йна-земляны́м |
перагно́йна-земляны́мі |
| М. |
перагно́йна-земляны́м |
перагно́йна-земляно́й |
перагно́йна-земляны́м |
перагно́йна-земляны́х |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
мешані́на, ‑ы, ж.
Разм.
1. Сумесь чаго‑н. разнароднага. Угару ўзлятала снежна-земляная мешаніна, поле пакрывалася чорнымі плямамі варонак. Дудо.
2. перан. Блытаніна, адсутнасць яснасці ў чым‑н. Выйшаў Лабановіч [ад Ліскоўскіх] з неакрэсленым адчуваннем, з непрыведзенаю ў парадак мешанінай у галаве. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эска́рп, ‑а, м.
Спец.
1. Задняя спадзістая сценка знадворнага рова ваеннага ўмацавання.
2. Супрацьтанкавая земляная загарода, якую ствараюць на схілах мясцовасці, звернутых у бок ворага. Над ціхаю ракой драты, драты, У беразе — ступенькамі эскарпы. Мільгаюць, разяваючы раты, У ціне люстраныя карпы. Калачынскі.
[Фр. escarpe.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тапіна́мбур ’сланечнік клубяносны, земляная груша, Helianthus tuberosus L.’ (ТСБМ, Кіс.). Праз рус. топина́мбур ’тс’ з франц. topinambour ’тс’ < парт. topinambo, якое з’яўляецца назвай індзейскага племені ў Паўднёвай Амерыцы (ЕСУМ, 5, 599; Голуб-Ліер, 484).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Навяра́піцца ’напаткацца’ (слонім., Сцяшк. Сл.). Сярод магчымых паралелей звяртае на сябе ўвагу ст.-рус. наворопити ’напасці’ (Сразн.), найбольш блізкае семантычна да названага слова; тады ўсё да *оогръ > гл. варапай, ворапень, ці з іншым вакалізмам *оегръ, параўн. варопаўка і вярэпаўка ’земляная жаба, рапуха’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пол 1, ‑у, м.
Сукупнасць уласцівасцей, якія характарызуюць мужчынскія і жаночыя арганізмы і супроцьпастаўляюцца адзін другому. Мужчынскі пол. Жаночы пол.
•••
Дужы пол (жарт.) — пра мужчын.
Прыгожы (слабы) пол (жарт.) — пра жанчын.
пол 2, ‑а, м.
Палаткі, нары. Хата нагадвала даўнейшую курніцу: чорная земляная падлога, брудны і таксама чорны на ўсю хату пол, па якім ўпокат спала ўжо немалая Прахорава сям’я. Зарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падло́га, ‑і, ДМ ‑лозе, ж.
1. Насціл у памяшканні, па якім ходзяць. Паркетная падлога. □ Глеб Іванавіч устаў і захадзіў па цеснай хаце, прыслухоўваючыся, як рыпіць падлога пад нагамі. Дуброўскі. Млын калаціўся, скрыпеў падлогаю, гуў камянямі. Чорны.
2. Дол, ніз (пераважна ў жыллёвым памяшканні). Насцілу ў хаце яшчэ не было, падлога засталася земляная. Кавалёў. У зямлянку з дзвярэй прарвалася вада, яна залівала гліняную падлогу. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гру́ша і ігру́ша, ‑ы; Р мн. груш і ігруш; ж.
1. Фруктовае дрэва сямейства ружакветных з сакавітымі салодкімі пладамі ў форме акруглага конуса. Груша-дзічка. Марозаўстойлівы сорт ігруш.
2. Плод гэтага дрэва. Натрэсці груш. Сушаныя грушы. Кампот з ігруш.
3. толькі адз. Драўніна гэтага дрэва. Лыжкі з грушы.
•••
Земляная груша — шматгадовая кармавая і тэхнічная клубняносная расліна сямейства складанакветных; тапінамбур.
На вярбе грушы растуць у каго — маніць, расказвае небыліцы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
земляны́, ‑ая, ‑ое.
1. Які мае адносіны да зямлі 1 (у 3 знач.), звязаны з ёю. Земляныя работы.
2. Зроблены з зямлі; які складаецца з зямлі. Земляны вал. □ Мікола ўстаў з куфра і, басанож па халоднай земляной падлозе, пачаў шарыць у цемры. Брыль.
3. Які жыве або знаходзіцца ў зямлі. Земляныя ластаўкі. Земляныя насякомыя. // Як састаўная частка некаторых батанічных і заалагічных тэрмінаў. Земляны арэх. Земляная груша. Земляны чарвяк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)