зараджэ́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. зараджаць ​1 — зарадзіць ​1 і стан паводле знач. дзеясл. зараджацца ​1 — зарадзіцца ​1.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

заряжа́ть несов., в разн. знач. зараджа́ць; (ружьё — ещё) разг. набіва́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зараджа́цца ​1, ‑аецца.

Незак. да зарадзіцца ​1.

зараджа́цца ​2, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да зарадзіцца ​2.

2. Зал. да зараджаць ​2.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зараджа́цца I несов. (о мыслях, сомнениях и т.п.) зарожда́ться

зараджа́цца II несов., возвр., страд. заряжа́ться; см. зарадзі́цца II, зараджа́ць II

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зара́дка, ‑і, ДМ ‑дцы, ж.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. зараджаць ​2 — зарадзіць ​2 і стан паводле знач. дзеясл. зараджацца — зарадзіцца ​2.

2. Комплекс фізічных практыкаванняў, які выконваецца ў мэтах павышэння жыццядзейнасці арганізма. Ранішняя зарадка. // перан. Уздзеянне, уплыў. Сваім выступленнем старшыня даў моцную зарадку сходу. Колас. Час навучання ў Мядзелі даў мне вялікую гарадку на ўсё жыццё. Дубоўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ладава́ць 1, ладова́ті ’прыводзіць у парадак, падпраўляць, рыхтаваць, укладваць’ (ТСБМ, Сл. паўн.-зах.), ’рамантаваць, напраўляць’ (Нар. словатв.), укр. ладува́ти ’рыхтаваць, прыстасоўваць’, польск. ładować ’даводзіць да ладу, рамантаваць, рыхтаваць’ (Малапольшча, Мазоўша), чэш. мар. ladovat se ’рыхтавацца да чаго-небудзь’, ’цешыцца, чакаючы штосьці’. Паўн.-слав. утварэнне ад ladъ > лад (гл.). Параўн. ла́дзіць. Сюды ж ла́давацца, ладава́цца ’прыводзіць у парадак, уладкоўваць, збірацца’ (ТСБМ).

Ладава́ць 2 ’складваць’ (Сцяшк.), слонім. ’грузіць’ (Нар. лекс.), ’класці нешта цяжкае’ (Сцяц.), ’падымаць бярвёны на воз пры дапамозе лада’ (ганц., Сл. паўн.-зах.), ст.-бел. ладовати ’грузіць, нагружаць’ (XVII ст.) запазычана са ст.-польск. ładować ’накладваць, нагружаць, абцяжарваць’ (XVI ст.), якое з с.-в.-ням. laden, ням. laden ’накладваць, напаўняць’, ’зараджаць (зброю)’ (Слаўскі, 4, 421). Сюды ж ст.-бел. ладовница, лядовница ’патранташ’ (XVII ст.), запазычаныя са ст.-польск. ładownica ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)