воодушевля́ть несов. натхня́ць; (зажигать) запа́льваць; (увлекать) захапля́ць; (поднимать) узніма́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
запа́льванне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. запальваць — запаліць.
2. Прыстасаванне, якім выклікаецца загаранне паліва ў рухавіках унутранага згарання. Уключыць запальванне. Праверыць сістэму запальвання.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зата́пливатьI несов.
1. (зажигать) запа́льваць, падпа́льваць;
2. (начинать отапливать) пачына́ць ацяпля́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ *Паддымкам, поддымком ’на змярканні, шэрай гадзінай’ (ТС). Рус. поддымки, поддымье ’раніца ў вёсках, калі толькі запальваць печы’. Да дым (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Перажабе́ць ’перастаяць (аб малаку, тварагу) у печы’ (Ян.). З ⁺перажыбе́ць, якое да пера- (гл.), а другая частка — да літ. žìbinti ’паліць, запальваць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Перачэ́ркнуць ’пераскочыць’ (Сцяшк. Сл.). Мабыць. больш імаверна можна дапусціць генетычную сувязь з гукапераймальным імітатывам чэрні — пра хуткі рух, параўн. гродз. чэрхагіь ’чыркаць, запальваць запалкі’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
запа́льванне ср.
1. зажига́ние;
2. зата́пливание;
1, 2 см. запа́льваць 1, 2;
3. тех. (в машине) зажига́ние
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Ку́ндзіць ’паліць у печы’ (Сцяшк. Сл.). Відавочна, звязана з каш. kuundäl ’Сярэдзіна вогнішча для выпальвання вугалю; месца, куды ўводзіцца агонь’. Ці не з с.-в.-ням. zünden ’запальваць агонь’? Субстытуцыя »ям. 2, як kt патрабуе тлумачэння.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
заку́рваць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да закурыць 1.
заку́рваць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што, чаго і без дап.
Дастаўшы або скруціўшы папяросу, набіўшы люльку, запальваць яе. — Закурвайце, мужчыны! — адазваўся Сымон, выняўшы з-за пазухі вялікі капшук з тытунём. Чарот. У штольні Франц.. даставаў цыгарэту, акуратна адшчыкваў ад яе палавіну і закурваў. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Гняды́ ’гняды’, таксама гне́ды (Шат., БРС). Рус. гнедо́й, укр. гніди́й, польск. gniady, чэш. hnědý, серб.-харв. гње̑д і г. д. Прасл. *gnědъ ’тс’. Этымалогіі гэтага слова няпэўныя (напр., сувязь са ст.-слав. гнѣтити ’запальваць’ або з словам *gnida і г. д.; агляд у Трубачова, Эт. сл., 6, 167; Слаўскага, 1, 301). Магчыма, нейкі слав. неалагізм па тыпу ўтварэння *blědъ (гл. Слаўскі, там жа).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)