обита́емый засе́лены, насе́лены; (жилой) жылы́; (людный) лю́дны.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

аджы́лак, ‑лка, м.

Адгалінаванне руданоснай жылы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

двухжы́льны, -ая, -ае.

1. Які ўяўляе сабой дзве скручаныя жылы, ніці.

Д. провад.

2. Вынослівы, дужы, моцны (разм.).

Наша пакаленне двухжыльнае, яно ўсё перамагло, усё адолела.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пярэ́ціск, ‑у, м.

Спец. Значнае звужэнне руданоснай жылы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жы́ла ж., в разн. знач. жи́ла;

сі́нія жы́лы на рука́х — си́ние жи́лы на рука́х;

залатано́сная ж. — золотоно́сная жи́ла;

про́вад з трох жыл — про́вод из трёх жил;

◊ выця́гваць жы́лы — вытя́гивать жи́лы;

залата́я ж. — золота́я жи́ла;

рваць жы́лы — надрыва́ться;

напіна́ць жы́лы — напряга́ться;

браць на ўсе жы́лы — стара́ться изо все́х сил;

кроў ледзяне́е ў жы́лах — кровь ледене́ет в жи́лах

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

аднажы́льны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які складаецца з адной жылы. Аднажыльны кабель.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

напіна́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да напяць.

•••

Напінаць жылы — напружвацца з усіх сіл.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жы́ла, ‑ы, ж.

1. Разм. Крывяносны сасуд.

2. Разм. Тое, што і сухажылле. Стаяў Патапавіч на адным сваім пункце і цяпер стаіць: не хапайся адразу за многае, а то жылы трэснуць. Кулакоўскі.

3. Трэшчына ў зямной кары, запоўненая горнай пародай, а таксама сама горная парода ў такой трэшчыне. Залатаносная жыла.

4. Разм. Багністае месца з падземнай крыніцай. — Тут.. [фашысты] хутка не пройдуць Вунь каля таго куста такая жыла, што засмокча іх з галавой. Шамякін.

5. Асобны провад кабелю. Правады — сотні жыл — Неслі сілу ў сёлы. Бялевіч.

•••

Выцягнуць (усе) жылы гл. выцягнуць.

Залатая жыла — пра вельмі багатую крыніцу даходу.

Ірваць жылы гл. ірваць.

Кроў ледзянее (стыне) (у жылах) гл. кроў.

Напінаць жылы гл. напінаць.

На ўсе жылы; з усіх жыл — на поўную сілу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ато́жылак, -лка, мн. -лкі, -лкаў, м.

1. Малады парастак расліны.

Каля дрэва з’явілася многа атожылкаў.

2. Адгалінаванне руданоснай жылы.

3. перан. Пра патомка, нашчадка.

Дзеці, унукі — нашы атожылкі.

|| прым. ато́жылкавы, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

газіфікава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; -кава́ны; зак. і незак., што.

1. Забяспечыць (забяспечваць) прадпрыемствы, кватэры і пад. газам для асвятлення і ацяплення.

Г. жылы раён.

2. Ператварыць (ператвараць) цвёрдае ці вадкае паліва ў гаручы газ.

Г. торф.

|| наз. газіфіка́цыя, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)