свире́ль жале́йка, -кі ж., ду́дка, -кі ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сопе́лка ж. и сопе́ль м., муз. ду́дка, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пішча́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
Разм. Дудка з тонкім, пранізлівым гукам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ду́дачка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.
1. Памянш.-ласк. да дудка; невялікая дудка. Ён як пачне іграць на дудачцы, дык уся вёска збягаецца слухаць. Якімовіч.
2. перан. Разм. Пра вузкае, завужанае адзенне. Вельмі ж не да спадобы Ганне Макараўне штонікі-дудачкі. Марціновіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дуддзё, ‑я, н., зб.
Разм. Дудкі (гл. дудка ў 2 знач.). Ссякалі дуддзё [тытуню] і насілі растрасаць на гару. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ду́дкі! выклічнік (БРС). Запазычанне з рус. ду́дки! ’тс’. Рус. слова (упершыню адзначаецца ў 1834 г.) паходзіць ад ду́дка ’дудка’ (параўн. пустую сярэдзіну дудкі). Падрабязна Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 206.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пазнішча́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Знішчыць усіх, многіх або ўсё, многае. Пазнішчаць ваўкоў. Пазнішчаць лясы. □ Іграе дудка, іграе, а прыйдзе час — усіх паноў пазнішчае. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Моццянка ’дуда з 7 дудачкамі’ (Нік. Очерки, 2, 1892) — відаць, мацця́нка, якое з польск. multanka (mulitanka, mutyanki) ’дудка, дудачка, кобза’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пасвірэлка ’дудка з вясенняй кары’ (Касп., Інстр. III). Рус. посвирелка ’дудка’ (1731 г.). Паўн.-бел.-рус. ізалекса, утвораная пры дапамозе прыстаўкі па‑, суфікса ‑ка (з дэмінутыўнай функцыяй) і свирель < прасл. svirelʼb (параўн. укр. свиріль, свирілка, славен. svirȃlo ’музычны інструмент’, svirėl ’жалейка’, серб.-харв. свираљка, макед. ceupajKa, балг. свирка ’тс’, ст.-слав. свиріль ’лира’ < !!!Убге// ’іграць’ (Фасмер, 3, 579; Скок, 3, 372–373).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
цуру́балка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
Прадаўгаваты кавалак дрэва, сцябла; палачка, дудка. [Прадушына нары] старанна замаскіравана аголенымі лазовымі цурубалкамі, галінкамі. Масарэнка. // Палачка замест гузіка звычайна ў верхняй вопратцы. Нават цурубалкі на .. [кажусе] былі яшчэ тыя, што я навыразаў з сухой грабовай палкі... Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)