Verbum

Добразычлі́вы ’добразычлівы’ (БРС), укр. добрози́чли́вий. Здаецца, запазычанне (дакладней, калька) з рус. доброжела́тельный, благожела́тельный (параўн. доброхо́т у Шанскага, 1, Д, Е, Ж, 147). Сюды адносіцца добразычлі́васць, якое калькуе рус. доброжела́тельность, благожела́тельность.

Блінькі́ ’мочкі ў вушах’ (Сцяшк. МГ). Здаецца, ад блін ₁: блін ’блін’ > ’штосьці круглае’ > ’мочка’. Параўн. бел. блі́нчык ’юшка’ (Касп.), рус. блин, блино́к ’тс’. Дакладней, бел. блінькі́ ўтворана ад памяншальнага *бліно́к.

Гле́ба ’глеба’ (БРС, Касп., Шат.). Запазычанне з польск. мовы. Параўн. польск. gleba ’тс’ (вядомае з XVIII ст.), якое паходзіць з лац. gleba (дакладней, з с.-лац.). Гл. Кюнэ, Poln., 57; Бернекер, 1, 301; Брукнер, 141.

Маґер у выразе на маґер ’на бакір’ (ТС). У выніку кантамінацыі лексем бакір (гл.) і магерка ’венгерская шапка’, якое са ст.-польск. magierka < ст.-венг. magyar, а дакладней ад імя правадыра племені Mogerʼa (Брукнер, 317).

Даба́вак, дакладней, у дабавак: «І так ні пайшоў, а тут у дабавак ішчэ сын захварэў» (Сцяц.). Відаць, запазычанне з рус. вдоба́вок ’тс’. Параўн. відавочныя русізмы ў зэльвенскіх гаворках (прыклады з слоўніка Сцяц.): пасьці́ ’амаль’ (< почти), панара́віць, дзе́йсцвіе.

Ба́нта ’папярочная планка ў кроквах’ (Шушк.). Укр. ба́нта, ба́нтина ’тс’. Запазычанне з ням. Band (дакладней, з с.-в.-ням. bant) ’звязка, спалучэнне, папярочная бэлька’ праз пасрэдніцтва польск. banta, bant ’тс’. Фасмер, ZfslPh, 28, 116; Шалудзька, Нім., 21; Рудніцкі, 74.

Гамбі́т ’тэрмін шахматнай гульні’ (БРС). Рус. гамби́т, укр. гамбі́т. Першакрыніцай з’яўляецца франц. gambit ’тс’ (а гэта з іт. gambetto, дакладней, dare il gambetto ’даць падножку’). Гл. Шанскі, 1, Г, 24. Бел. і ўкр. словы, відавочна, запазычаны непасрэдна з рус. мовы.

Бадзя́ць ’пэцкаць, валачыць’ (Др.-Падб.), ’неахайна адносіцца, насіць (адзенне, абутак)’ (Янк. Мат.). Не вельмі яснае слова. Можна выказаць дагадку аб сувязі з бадзя́цца, бада́ццэ (гл.), дакладней, аб паходжанні гэтых дзеясловаў ад агульнай асновы бад‑ (< обад‑ < об‑вад‑; *vaditi ’перашкаджаць’ → ’рабіць дрэнна, псаваць’).

Гмах ’вялікі будынак’ (БРС). Слова гэта было ўжо ў ст.-бел. мове. Параўн. кгмахъ, гмахъ, дмахъ (з XVI ст.) ’будынак, пакой’ (гл. Булыка, Запазыч.). Крыніцай слова з’яўляецца польск. gmach ’вялікі будынак’, таксама ’кватэра’ (а гэта з ням., дакладней, с.-в.-ням. gemach). Гл. Слаўскі, 1, 297.

Стакро́тка ‘маргарытка’ (гом., гродз., Кіс.; Нас., Байк. і Некр.), ‘агаткі’ (мін., Кіс.), сто́кроць ‘куст маргарытак’ (Нас.), стакратка ‘тс’ (Гарэц.). З польск. stokrótka ‘маргарытка’, якое, магчыма, калькуе ням. Tausendschön, што дакладней перадаецца чэш. stokrasa ‘тс’ (Брукнер, 516); укр. стокро́тка ‘тс’ таго ж паходжання, гл. ЕСУМ, 5, 424.