вогнепрыпа́сы, ‑аў; адз. няма.

Спец. Агнястрэльныя прыпасы (патроны, снарады і пад.), а таксама запалы, узрывальнікі, якія выкарыстоўваюцца для ўзрываў гранат, мін і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шымо́за, ‑ы, ж.

Выбуховае рэчыва ў выглядзе шчыльнай дробназярністай масы, якое выкарыстоўвалася для артылерыйскіх снарадаў, гранат і іншых боепрыпасаў. // Снарад, граната з такім рэчывам.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Гарна́ткі ’каралавыя пацеркі’ (Касп.). Ці не з *гранаткі (да грана́т ’назва мінералу’)? У польск. мове ў значэнні ’напаўкаштоўны камень’ у XV–XVII стст. ужывалася форма granatek (гл. Слаўскі, 1, 338).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

супрацьта́нкавы, ‑ая, ‑ае.

Прызначаны для барацьбы з танкамі, для абароны ад танкаў. Супрацьтанкавы роў. □ Дэсант меў не менш тысячы чалавек, шмат мінамётаў, кулямётаў, аўтаматаў, супрацьтанкавых гранат. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

грэнадзёр, ‑а, м.

1. У 17–18 стст. салдат, навучаны кіданню ручных гранат.

2. У царскай арміі і некаторых зарубежных арміях — салдат або афіцэр адборных (па высокаму росту) пяхотных і кавалерыйскіх часцей.

[Фр. grenadier.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

карбу́нкул, ‑у і ‑а, м.

1. ‑у. Уст. Каштоўны камень чырвонага колеру; чырвоны гранат. На пальцах [у царыцы] — залатыя пярсцёнкі з аметыстамі і карбункуламі. Бядуля.

2. ‑а. Гнойнае запаленне глыбокіх слаёў скуры і падскурнай клятчаткі.

[Ад лац. carbunculus — вугольчык.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

грана́тнік, ‑а і ‑у, м.

1. ‑а. Паўднёвае фруктовае дрэва або куст сямейства гранатавых з ярка-чырвонымі кветкамі; гранат ​1. / ‑у; у знач. зб. Пасадка гранатніку.

2. ‑у; толькі адз. Драўніна гэтага дрэва.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

намо́клы, ‑ая, ‑ае.

Які намок, мокры. Прывезлі [партызаны] пару скрынак намокмых гранат — ведама, з вады. Быкаў. // Які стаў мокрым наскрозь, прамоклы. Намоклая сукенка. □ Таня палажыла качку ля агню і пачала выціскаць намоклыя русыя косы. Скрыпка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Гранато́вы ’цёмна-сіні’ (Сцяц.). Ужо ў ст.-бел. кгранатъ, гранатъ ’гранат; цёмна-сіняя тканіна’, кгранатовый (Булыка, Запазыч., 151). Запазычанне з польск. granatowy ’тс’ (Булыка, там жа), як і ўкр. гранато́вий ’тс’ (націск!). Аб паходжанні ўсёй групы слоў гл. Слаўскі, 1, 339 (с.-в.-ням. grān, gran ’назва пэўнай барвы’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

мінамёт, ‑а, М ‑мёце, м.

Гармата, якая страляе снарадамі-мінамі. Дэсант меў не менш тысячы чалавек, шмат мінамётаў, кулямётаў, аўтаматаў, супрацьтанкавых гранат. Мележ. З-за ракі білі нямецкія мінамёты. Але міны не дасягалі станцыі, дэпо. Лынькоў.

•••

Гвардзейскі мінамёт — бясствольны мінамёт са снарадамі рэактыўнага дзеяння («кацюша»).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)