перапра́жваць несов. (горох, семечки и т.п.) пережа́ривать; (орехи и т.п. — ещё) перека́ливать, перекаля́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прапрэ́гчы сов. (нек-рое время — горох, семечки и т.п.) прожа́рить; (орехи — ещё) прокали́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Казі́нец 1 ’скрыўленне ў каленях пярэдніх ног каня, прыроджанае або траўматычнае’ (ТСБМ; полац., КЭС; Сержп. Грам.), ’падагра’ (БРС; полац., Суднік, вусн. паведамл.) ’хвароба, калі калені не згінаюцца’ (гродз., Цыхун, вусн. паведамл.), ’дрыжанне ног (хвароба)’ (Байк. і Некр.), ’сутарга’ (Федар. Рук.), казініц ’хвароба ног, калі яны слабеюць’ (КЭС, лаг.). Укр. мірт. козинець ’хвароба калень пярэдніх ног каня’, рус. скап., раз., калуж., кемер. козинец ’крывізна, скрыўленне пярэдніх ног у коней, калі нага нагадвае казіную’ зафіксавана і Далем, але без геаграфіі. Усх.-слав. інавацыя. Матывацыя празрыстая (гл. дэфініцыі). Па словаўтварэнню гэта семантычны кандэнсат або адпрыметнікавы (ад асновы казін‑) дэрыват з суфіксам ‑ец, аб тыпах утварэння гл. Сцяцко, Афікс. наз., 100–102, дзе і літ-ра.

Казі́нец 2 ’казялец, Ranunculus acris’ (Мат. Гом.). Дакладных адпаведнікаў няма. Статус слова няясны, магчыма, рэгіянальны наватвор, а магчыма, і старое ўтварэнне, паралельнае да казелец (гл.), параўн. серб.-харв. kozinac ’Astragalus onobrychis’; нягледзячы на тое што бел. і серб.-харв. словы называюць розныя расліны, матывацыя, відаць, аднолькавая. Параўн. бел. гарох воўчы, гарох авечы, віхрава трава (для віду Astragalus glycyphyllus), укр. горох гадючий, горох кошачий (для віду A. onobrychis), горох вовчий, горох заячий, вовча ступа і інш. для віду А. glycyphyllus. Словаўтварэнне, як у выпадку з казінец 1; з прыведзеных намі сінонімаў можна бачыць тут семантычны кандэнсат. Аб матывацыі (сувязь з назвай жывёлы) гл. казелец.

Казі́нец 3 ’трава сівец, Nardus stricta’ (карэліц., Жыв. сл.), казіняц ’тс’ (пух., Сл. паўн.-зах.). Сувязь з назвай жывёлы відавочная, параўн. каза ’Nardus stricta’ (ТСБМ). Аб словаўтварэнні гл. казінец 1.

Казі́нец 4 ’неўрадлівая, забалочаная сенажаць, дзе расце вельмі жорсткая дзікая трава’ (Прышч. дыс.). Відаць, да папярэдняга слова.

*Казі́нец 5, козінец ’грыб пеўнік стракаты’ (лельч., Жыв. сл.). Матывацыя зразумелая з ілюстрацыі: «Коза чорная зверху, рэпатая, а пудо дном, як мох, то козья шэрсць» (Жыв. сл., 211). Аб словаўтв. параўн. казінец 2.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

перапрэ́гчы I сов. перепря́чь

перапрэ́гчы II сов. (горох, семечки и т.п.) пережа́рить; (орехи и т.п. — ещё) перекали́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

латашы́ць несов., разг.

1. рвать, обрыва́ть (жадно, не разбирая, портя);

л. гаро́х — рвать горо́х;

2. уничтожа́ть (пожирая, вытаптывая);

3. бить, колоти́ть, разбива́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

набу́хнуць сов. набу́хнуть, разбу́хнуть;

гаро́х у вадзе́ ско́ра набу́х — горо́х в воде́ бы́стро набу́х (разбу́х);

пупы́шкі на дрэ́вах ~лі — по́чки на дере́вьях набу́хли (разбу́хли)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

разбу́хнуць сов., прям., перен. разбу́хнуть;

гаро́х у вадзе́ ~х — горо́х в воде́ разбу́х;

кні́га ~хла за кошт цыта́т — кни́га разбу́хла за счёт цита́т;

упраўле́нчы апара́т ~х — управле́нческий аппара́т разбу́х

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

златашы́ць сов., разг.

1. оборва́ть (жадно, не разбирая, портя);

з. боб (гаро́х) — оборва́ть бобы́ (горо́х);

2. уничто́жить (пожирая, вытаптывая);

сві́нні ~шы́лі ўсё ў агаро́дзе — сви́ньи уничто́жили всё в огоро́де;

з. — прост. переби́ть, переколоти́ть;

з. гаршкі́ — переби́ть (переколоти́ть) горшки́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прарасці́ сов.

1. (дать росток) прорасти́;

намо́чаны гаро́х ~ро́с — намо́ченный горо́х проро́с;

бу́льба ~сла́ — карто́шка проросла́;

2. (сквозь что-л.) прорасти́, проби́ться;

трава́ ~сла праз ку́чу каме́ння — трава́ проросла́ сквозь ку́чу ка́мня;

3. (нек-рое время) порасти́; простоя́ть;

гэ́та дрэ́ва ~сце́ яшчэ́ гадо́ў два́ццаць — э́то де́рево простои́т ещё лет два́дцать

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сце́нка I ж., в разн. знач. сте́нка;

с. перагаро́дкі — сте́нка перегоро́дки;

с. тру́бкі — сте́нка тру́бки;

○ гімнасты́чная (шве́дская) с. — спорт. гимнасти́ческая (шве́дская) сте́нка;

◊ прыпе́рці да ~кі — припере́ть к сте́нке;

ста́віць да ~кі — ста́вить к сте́нке;

як у (аб) ~ку гаро́х — как в (об) сте́нку горо́х

сце́нка II ж., обл. широ́кая межа́ (между полями)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)