прагалада́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Галадаць некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
галада́ючы,
1. ‑ая, ‑ае. Дзеепрым. незал. цяпер. ад галадаць.
2. у знач. наз. галада́ючы, ‑ага, м.; галада́ючая, ‑ай, ж. Той (тая), хто галадае. Спектакль ставіўся ў фонд дапамогі галадаючым. Вітка.
3. Дзеепрысл. незак. ад галадаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падгало́дваць
‘час ад часу галадаць’
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
падгало́дваю |
падгало́дваем |
| 2-я ас. |
падгало́дваеш |
падгало́дваеце |
| 3-я ас. |
падгало́двае |
падгало́дваюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
падгало́дваў |
падгало́двалі |
| ж. |
падгало́двала |
| н. |
падгало́двала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
падгало́двай |
падгало́двайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
падгало́дваючы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пагалада́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Галадаць некаторы час. Страты былі вялікія, прыйшлося шмат і пагаладаць і памерзнуць, і толькі пад вясну блакада скончылася. Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Ла́кнуць ’вельмі хацець’ (Сл. паўн.-зах.), укр. лапнуты ’жадаць’, ’быць прагным’, польск. łaknąć ’быць галодным’, ’прагна есці’, ’быць пажадлівым’, ’вельмі хацець чаго-небудзь’, ’хацець піць’, рус.-ц.-слав. лапнуты ’галадаць’, ’прагна хацець’, славен. lȃkniti ’згаладнець’. Прасл. olknęti. Да прасл. olkati ’галадаць, быць галодным’. Параўн. літ. alkti ’галадаць’, ’жадаць’, дат. alkt ’хацець піць’, ’адчуваць голад, моцна жадаць’, ’быць пажадлівым’. Магчыма, роднасным з’яўляюцца: ст.-в.-ням. ilgi ’голад’ (Траутман, 6–7; Фасмер, 2, 452, дзе даецца больш падрабязная літаратура), ірл. еіс ’злы’ (Развадоўскі. Wybór, 2, 158–159; Покарны, 307).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
галадава́ць, ‑дую, ‑дуеш, ‑дуе; незак.
Разм. Тое, што і галадаць. Палітычныя вязні астрога галадавалі чацвёра сутак, і турэмнае начальства вымушана было палічыцца з некаторымі іх патрабаваннямі. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папагалада́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Разм. Галадаць доўга, неаднаразова. Немцы хлопца адпусцілі дамоў (было гэта восенню сорак першага), але і ён адчуў, пачым фунт ліха: і папагаладаў, і папакарміў вошай. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ля́скаць, -аю, -аеш, -ае; незак.
1. Утвараць ляск чым-н. жалезным.
Л. клямкай.
2. Пляскаць у далоні (разм.).
3. Утвараць адрывістыя гукі пугай.
◊
Зубамі ляскаць —
1) адчуваць моцны голад, недаядаць, галадаць;
2) дрыжаць, калаціцца ад холаду, страху і пад.
|| аднакр. ля́снуць, -ну, -неш, -не; -ні.
|| наз. ля́сканне, -я, н. і ля́скат, -у, М -каце, м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
галада́нне, ‑я, н.
Стан паводле знач. дзеясл. галадаць; недаяданне з-за недахопу ежы, з мэтай лячэння і інш. Аб цяжкіх начлегах напевы Каціліся з краю да краю; Былі неўраджайны засевы, Было галаданне ў звычаі. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)