пераме́шчаны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад перамясціць.

2. у знач. прым. Высланы, вывезены фашысцкімі ўладамі з акупіраваных тэрыторый. Перамешчаныя асобы. / у знач. наз. пераме́шчаныя, ‑ых. Вылі людзі багатыя і бедныя, шведы і рускія, так званыя перамешчаныя. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пале́гчыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., што.

Зрабіць менш цяжкім; зменшыць цяжар чаго‑н. Каб палегчыць пераправу, насустрач «дняпроўцам» быў высланы партызанскі атрад Сівака. Шамякін. // Змякчыць, паслабіць. [Ліда:] — Я прывыкла ўжо і цяпер здаволена тым, што хоць трохі магу палегчыць боль людзям, уцішыць стогны іх. Галавач.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прысмірэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; зак.

Разм. Сцішыцца, супакоіцца, уціхамірыцца. — Тады трэба паказаць.. [Тарэнту] сваю сілу, у саміх сабе знайсці на яго ўправу. Тады ён прысмірэе. Галавач. Некаторыя з .. [заможных сялян] агітавалі супроць калектывізацыі і былі высланы адгэтуль. Рэшта прысмірэла, пападціскала хвасты і сядзела ціха, сыкаючы на калгас спотайку. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

у́сланный

1. пасла́ны; вы́сланы, мног. павысыла́ны; адасла́ны, мног. паадсыла́ны; засла́ны, мног. пазасыла́ны; сасла́ны, мног. пассыла́ны;

2. пасла́ны; см. усла́ть.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вы́машчаны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад вымасціць.

2. у знач. прым. Які мае каменнае, цаглянае ці іншае пакрыццё; высланы чым‑н. Мінулася кароткая вуліца з вымашчанымі ходнікамі, драўляны ў дошках з дзіркамі мосцік праз вузка-імклівую рэчку, і .. [дзяўчаты] пайшлі алешнікам. Адамчык. А міма праязджаюць у вымашчаных палукашках, у санях-развалках, на якіх сядзяць, як хто хоча. Каліна.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́ложенный

1. вы́лажаны, вы́кладзены, мног. павыклада́ны, павыкла́дваны;

2. вы́лажаны, мног. павыклада́ны, павыкла́дваны; вы́машчаны, мног. павымо́шчваны; абло́жаны, абкла́дзены, мног. паабклада́ны, паабкла́дваны; вы́сланы, мног. павысціла́ны;

3. аблямава́ны, мног. пааблямо́ўваны, абшы́ты, мног. паабшыва́ны;

4. зло́жаны, скла́дзены, мног. пасклада́ны, паскла́дваны, вы́лажаны, мног. павыклада́ны, павыкла́дваны;

5. вы́лажаны, вы́кладзены; см. вы́ложить.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Плех 1, пляшы́на ’голае месца на галаве, лысіна’, ’голае месца сярод поля, выгрызены лапік травы на лузе’ (ТСБМ, Сцяшк. Сл., Яруш., Сл. ПЗБ, Жд. 1), паўн.-зах., гродз., зах.-віц. плех ’абсевак’, брэсц. плéх(а), паст. пляха́ ’тс’ (ЛА, 2). Рус. плеха́н ’лысы чалавек’, польск. plech ’лысіна’, plechy ’адзёр’, н.-луж. plěch ’плеш’, ’атожылак на клубняплодзе’, plěchac, plěchaty ’лысы’, в.-луж. plěch ’лысіна’, plěchač, plechaty ’лысы’, чэш. plech ’тс’, plechatý ’лысы’, plechy ’перхаць; струпы на галаве’, славац. plechavý, plechatý, plecháń ’лысы (чалавек)’, plechovo ’груба, непрыемна’, славен. plȅh ’чырвоная высыпка на скуры’, plẹ́ha ’голае месца ў лесе’, pléhi ’адзёр’, plehe (у XVIII ст.) ’шкарлятына’. Прасл. *plexъ (Сной–Бязлай, 3, 52) і *plěxъ ’лысы’, ’які лысее’, ’мясцовасць са слабой расліннасцю’ < і.-е. ploi̯k‑s‑os (Банькоўскі, 2, 606), а таксама *plъx (параўн. чэш. plchý ’лысы’) (Фасмер, 3, 281), роднаснымі якім з’яўляюцца літ. plìkas ’голы’, лат. pliks ’тс’, літ. pleĩ‑šė, pleĩkė ’лысіна’, plìkė, plėĩ‑n‑ė ’голая раўніна, пустое, бязлеснае месца’ < і.-е. *ploi̯‑so > (Буга, Rinkt., 1, 599).

Плех 2, пле̂х ’дах’, ’вільчык даху’ (Яруш., Тарн., Бяльк.), плеш, пле́шак ’верх страхі, дзе сыходзяцца скаты, прыкрыты дошкамі, высланы кастрыцай’ (Сцяшк. Сл.; слонім., Сл. ПЗБ), ’страха’: стаяць два хлевушкі пад адным плехам (бераст., Сл. рэг. лекс.). Відаць, трэба адрозніваць лексему плеш (пле́шак), якая з плеш ’лысіна’ (гл.), ад плех, якая з польск. plech < чэш. plech ’тонкая бляшаная дошчачка, бляха, якою пакрываўся вільчык, каб вада не зацякала між дошкамі (плахамі) двух скатаў’ < ст.-в.-ням. blech або в.-в.-ням. blëch/plech ’бляха’ (Міклашыч, 14; Бернекер, 1, 59; Махэк₂, 457; Бязлай, 3, 53).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

удалённый

1. прич. (отдалённый) адда́лены;

2. прич. (тот, которого заставили уйти) вы́далены; (выпровоженный) вы́праваджаны; (выведенный) вы́ведзены; (выгнанный) вы́гнаны; (высланный) вы́сланы, мног. павысыла́ны; (уволенный) зво́льнены; (исключённый) вы́ключаны;

3. прич. (из организма, с какого-л. места и т. п.) вы́далены; (вырезанный) вы́разаны, мног. павыраза́ны, павырэ́званы; (отрезанный) адрэ́заны, мног. паадраза́ны, паадрэ́званы; (извлечённый) вы́няты; (вытащенный) вы́цягнуты; (вырванный) вы́рваны, мног. павырыва́ны; (выведенный) вы́ведзены; (уничтоженный) зні́шчаны; (убранный) прыня́ты, прыбра́ны; (очищенный) ачы́шчаны;

4. прич. (устранённый) устаранёны; (отстранённый) адхі́лены; (отодвинутый) адсу́нуты; (избавленный) пазба́ўлены; см. удали́ть;

5. прил. адда́лены; (далёкий) далёкі.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)