сконча́ние уст. сканчэ́нне, -ння ср.;
◊
до сконча́ния ве́ка да сканчэ́ння ве́ку;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
скры́ня, -і, мн. -і, -ры́нь, ж.
1. Драўляная чатырохвугольная пасудзіна для ссыпання ці складвання чаго-н.
С. для ячменю.
2. Прадаўгаватая пасудзіна для перавозкі і трымання сельскагаспадарчых прадуктаў (бульбы, морквы і пад.).
Ссыпаць бульбу ў скрыню.
3. Тое, што і куфар.
|| прым. скры́невы, -ая, -ае.
Скрыневае века.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
язы́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да языка (у 1 знач.). Язычныя нервы. Язычная мышца. Язычная века.
2. У лінгвістыцы — утвораны пры ўдзеле языка (у 2 знач.). Язычныя гукі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ве́чка ’верхняя частка посуду, скрыні, кошыка і г. д.’ (КТС, БРС, Некр., Сцяшк.; карэліц., Мат. Янк.). Да ве́ка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
расчыні́цца, ‑ніцца; зак.
Адчыніцца (пра дзверы, акно, века і пад.). Лабановіч падышоў да перагародкі і штурхануў дзверы, яны з шумам расчыніліся. Колас. Расчыніліся дзверцы, у аўтобус хлынула свежае паветра з нейкім мяккім халодным пахам. Адамчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Абяча́йка ’край рэшата, крышкі дзежкі, павекі’ (Бір. дыс.), абячаек ’вобад, які ўтварае краі сіта ці века для дзяжы’ (Шат.). Гл. абечак.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сляба́нак ‘драўляная канапа’ (Сл. рэг. лекс.). З польск. szlaban, якое з ням. Schlafbank ‘скрыня для спання (калі века знімаецца)’; гл. Брукнер, 550.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ві́ко ’вечка рамавага вулля’ (Анох.), як і вэ̑̇чко̂, вэ̑́ко, вʼе̽чко, да ве́ка, ве́чка (гл.). Вакалізм у аснове рэгулярны: прасл. ‑ě‑ > зах.-палес. ‑і‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
накрыўка, покрыўка, века; накрыватка (абл.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
зачыні́ць, ‑чыню, ‑чыніш, ‑чыніць; зак., каго-што.
1. Злучыць створкі, апусціць века чаго‑н. Зачыніць дзверы. Зачыніць акно. Зачыніць века чамадана. □ Анціпка хуценька зачыніў фортку і пайшоў паўз дашчаную агароджу. Сіняўскі. // Злучыўшы створкі чаго‑н., апусціўшы века і пад., перашкодзіць поступу, пранікненню ў сярэдзіну чаго‑н. Зачыніць хату. Зачыніць скрыню. □ Я хуценька прыбраў усю сваю маёмасць і зачыніў шафу. Кавалёў.
2. Пакінуць каго‑н. у памяшканні, замкнуўшы дзверы; заперці. Адама зачынілі ў зямлянцы разведчыкаў, цішком забраўшы адтуль усё, што магло быць зброяй. Брыль. Пайшоў Арцём у залу, і зачынілі яго там аднаго з палячкаю. Гарэцкі.
•••
Свет зачыніць каму — перашкодзіць нармальнаму, спакойнаму жыццю. Горш за ўсё гэты Саўка, дзед Талаш і Мартын Рыль. Яны зачынілі [войту] свет, і покі не дойдзе ён тут ладу, не будзе яму спакою. Колас.
Як зачыніць — поўна, вельмі многа. [Дзяцей] найшло цэлы пакой, як зачыніць. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)