вар’ява́нне, ‑я, н.

Дзеянне і стан паводле знач. дзеясл. вар’явацца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

неи́стовствовать несов. шале́ць, вар’ява́цца; (свирепствовать) лютава́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вар’ява́ць, ‑р’юю, ‑р’юеш, ‑р’юе; незак.

1. Тое, што і вар’явацца.

2. каго. Раздражняць, злаваць, даводзіць да шаленства.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

беси́ться

1. шале́ць;

2. перен., прост. шале́ць; (неистовствовать) вар’ява́цца; (приходить в крайнее раздражение) раз’ю́швацца; (злиться) злава́цца, злава́ць, (резвиться без удержу) дурэ́ць;

◊

беси́ться с жи́ру шале́ць з раско́шы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

рвать​I несов.

1. в разн. знач. ірва́ць, (после гласных) рваць;

2. (ткань, бумагу и т. п.) драць, дзе́рці;

◊

рвать на ча́сти рваць на кускі́;

рвать на себе́ во́лосы рваць на сабе́ валасы́;

рвать и мета́ть вар’ява́цца;

рвать го́рло (гло́тку) драць го́рла.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

шале́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.

1. Захворваць шаленствам (пра жывёлу).

2. Прыходзіць у крайняе раздражненне, гнеў; вар’явацца, лютаваць. Шалець ад злосці. □ Б’ючы, .. [Яўхім] не толькі не спатольваўся, а шалеў яшчэ больш. Мележ. Толькі дарэмна бандыты З лютае злосці шалеюць, — Не задушыць ім свабоды, Не заняволіць Карэі! Танк. // перан. Вельмі бурна, інтэнсіўна праяўляць сваё дзеянне, сілу. Шалее вецер. □ Шалелі ўдалечыні салаўі, выдумляючы самыя мудрагелістыя грэлі. Хадкевіч. Плынь вады, справа адносна запаволеная, часам аж шалее злева, пад зараснікамі вербалозаў, што густа навісаюць над вадою з крутых лугавых абрываў. Кірэенка. Каторы дзень шуміць наўкола, Шалее лютая зіма, Аж дрэвы хіляцца да долу. Каторы дзень цябе няма. Танк.

3. Рабіць учынкі, пазбаўленне разважлівасці, здаровага розуму; паводзіць сябе як шаленец. Маладыя лейтэнанты проста шалелі, выклікаючы на сцэну на дзіва прыгожую самадзейную артыстку. Навуменка. А Любка шалела, цалавалася з усімі афіцэрамі. Лынькоў.

4. перан. Вельмі хутка расці, буяць. Рэдкі і маленькі, на пяску.. [ячмень] цяпер зусім пасох і пакорчыўся. Але ў ім шалеюць баравікі — беленькія, з чорнымі галоўкамі і тоўстым карэннем. Пташнікаў.

•••

Шалець з раскошы — перабіраць, капрызіць (пра асоб, якія перанасычаны ўсім, маюць усё ў дастатку).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)