паве́сціся, -вяду́ся, -вядзе́шся, -вядзе́цца; -вядзёмся, -ведзяце́ся, -вяду́цца; павёўся, -вяла́ся, -ло́ся; павядзіся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Увайсці ў звычай, стаць прывычным.
Так павялося тут здаўна (безас.).
2. з кім. Пачаць вадзіцца з кім-н. (разм.).
З кім павядзешся, ад таго і набярэшся (прыказка).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Капо́шка ’маруда’, ’тон, хто павольна і няўмела робіць’ (бялын. Янк. Мат.; Кан. дыс.: Сцяц. Афікс. наз., капошкацца ’вадзіцца’ (Сцяшк. Сл.). Да капашыцца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пу́бліка, -і, ж., зб.
1. Людзі, якія знаходзяцца дзе-н. у якасці гледачоў, слухачоў, наведвальнікаў і пад., а таксама ўвогуле людзі, грамадства.
Тэатральная п.
Чытацкая п.
На публіку (гаварыць, рабіць і пад.: напаказ; разм., неадабр.).
2. Група або разрад людзей, аб’яднаных па якіх-н. агульных прыметах (разм., жарт. або неадабр.).
Няварта вадзіцца з такой публікай.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ню́хацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Абнюхваць адзін аднаго (пра жывёл).
2. перан. Разм. Збліжацца, вадзіцца з кім‑н.; згаворвацца. У мястэчку цешыліся, што з Ёшкам адбылося такое здарэнне, — казалі: «Добра... Гэта яму за тое, што нюхаецца з паліцыяй...» Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
води́ться
1. в разн. знач. ве́сціся, вадзі́цца;
тут когда́-то води́лись у́тки тут калі́сьці вялі́ся (вадзі́ліся) ка́чкі;
у него́ води́лись де́ньги у яго́ вялі́ся (вадзі́ліся) гро́шы;
у них так во́дится у іх так вядзе́цца;
2. (иметь дело, дружить) разг. вадзі́цца;
3. страд. вадзі́цца; см. води́ть;
◊
как во́дится як прыня́та, як заве́дзена; як звыча́йна.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
*Паспалі́ты, ст.-бел. посполитый, посполный ’агульны, просты’ (XIV ст.) поспольство, посполство, посполитство ’плебс, просты люд’, посполитоватися ’знацца, вадзіцца’, посполито, посполите і інш. таго ж кораня запазычаны са ст.-польск. pospolito, pospolicie, pospolitować się, pospólstwo, pospelny, pospolity (Жураўскі, SOr, 10 (1), 1961, 40; Булыка, Лекс. запазыч., 38).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
заве́сціся, -вяду́ся, -вядзе́шся, -вядзе́цца; -вядзёмся, -ведзяце́ся, -вяду́цца; -вядзі́ся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пачаць вадзіцца, зрабіцца наяўным.
Завялося знаёмства.
Грошы завяліся.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Узнікнуць, распладзіцца.
У садзе завяліся шкоднікі.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пачаць дзейнічаць, будучы заведзеным (гл. завесці ў 7 знач.).
Гадзіннік завёўся.
Матор не завёўся.
4. Пачаць спрэчку, бойку і пад. з кім-н. (разм.).
З. сварыцца з кім-н. Ужо завёўся на паўдня (перан.: гаварыць надта доўга і бесперастанку).
|| незак. заво́дзіцца, -во́джуся, -во́дзішся, -во́дзіцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ліза́цца, ліжуся, ліжашся, ліжацца; заг. ліжыся; незак.
1. Лізаць сябе; лізаць адзін другога. Сабака ліжацца.
2. Разм. зневаж. Цалавацца. — Дар’я Латушка разышлася з Мацеем. А ўжо як .. лізаліся. Дуброўскі. // Разм. неадабр. Вадзіцца, знацца.
3. перан. Разм. Падлізвацца да каго‑н. [Юрка:] — А сам [бацька], дык у той жа дзень пайшоў ды ўсё шчацінне прапіў. На гэта дык ён — маўчыць. А пасля дык ужо ліжацца: можа, кажа, табе, Юрка, новую шапку купіць. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ванта́жыцца ’сур’ёзна, не на жарт бароцца’ (Мядзв.). Можна вылучыць некалькі версій, звязваемых з рознымі значэннямі гэтага слова. Рус. вантажиться, вантажничать ’адводзіць шмат часу заляцанням’ (адкуль вальтажиться ’тс’), укр. вантаж ’карысць, выгада’ да франц. avantager ’садзейнічаць; павялічваць долю’ (Фасмер, 1, 270); параўн. польск. (у сярэднія вякі) awantaż ’даход, набытак’. Укр. вантаж, вантага ’груз’, вантажити ’грузіць’. Рудніцкі (1, 309) услед за Шавялёвым (ZfslPh, 23, 146–167) выводзіць з ватага, тлумачачы ‑н‑ як аргатычны інфікс; параўн. рус. ватажаться ’вадзіцца’ (Дабр., 53). Гэту версію аспрэчвае Краўчук (ВЯ, 1968, 4, 130), які схіляецца да думкі, што зыходным значэннем укр. вантажити было ’звязваць, абмотваць, загортваць’, вантажити да вантух ’вялікі мех, грубае палатно для запакоўкі’. З апошняй версіі і трэба, відаць, выводзіць бел. вантажыцца з развіццём значэння ’звязвацца > вазіцца > бароцца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
води́ть несов., в разн. знач. вадзі́ць;
води́ть полки́ в бой вадзі́ць палкі́ ў бой;
води́ть дру́жбу вадзі́ць дру́жбу, дружы́ць, сябрава́ць;
води́ть самолёт вадзі́ць самалёт;
води́ть знако́мство вадзі́ць знаёмства, зна́цца, вадзі́цца;
води́ть смычко́м по стру́нам вадзі́ць смы́кам па стру́нах;
◊
води́ть за нос вадзі́ць за нос;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)