шабо́ўснуць

‘бухнуць, боўтнуць што-небудзь; бухнуцца’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. шабо́ўсну шабо́ўснем
2-я ас. шабо́ўснеш шабо́ўснеце
3-я ас. шабо́ўсне шабо́ўснуць
Прошлы час
м. шабо́ўснуў шабо́ўснулі
ж. шабо́ўснула
н. шабо́ўснула
Загадны лад
2-я ас. шабо́ўсні шабо́ўсніце
Дзеепрыслоўе
прош. час шабо́ўснуўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ву́хнуць, -ну, -неш, -не; -ні; зак.

1. Усклікнуць «вух».

Вухнуўшы, ударыў ломам па лёдзе.

Вухнула сава.

2. Тое, што і бухнуць¹ (у 1 знач.).

Глуха вухнуў гром.

|| незак. ву́хкаць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. ву́хканне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бултыхну́ць

‘бухнуць у ваду, боўтнуць што-небудзь; боўтнуцца ў ваду’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. бултыхну́ бултыхнё́м
2-я ас. бултыхне́ш бултыхняце́
3-я ас. бултыхне́ бултыхну́ць
Прошлы час
м. бултыхну́ў бултыхну́лі
ж. бултыхну́ла
н. бултыхну́ла
Загадны лад
2-я ас. бултыхні́ бултыхні́це
Дзеепрыслоўе
прош. час бултыхну́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

бух, выкл.

1. Ужыв. для абазначэння глухога адрывістага гуку пры ўдары, стрэле і пад.

Прыцэліўся — бух!

2. у знач. вык. Ужыв. ў значэнні дзеясловаў бухнуць², бухнуцца і бухаць (разм.).

Разбегся і бух у раку.

Бух аб падлогу.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Бу́кнуць ’набракаць’ (Нас.). Мабыць, з бу́хнуць (параўн. слав. *buxnǫti, рус. бу́хнуть, набуха́ть набракаць’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вы́бухнуць ’узарвацца, успыхнуць’ (БРС, Байк. і Некр., Гарэц.). Ад бу́хнуць ’стукнуць, гупнуць’; параўн. выбух.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

бултыхну́ть сов., однокр., разг.

1. (с шумом бросить в жидкость) бу́хнуць;

2. (взболтнуть) бо́ўтнуць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Рэ́хнуць ’стукнуць’ (Мат. Гом.). Рус. раха́ть, рахну́ть ’кідаць што-небудзь цяжкае’, славац. rachnúť ’грымнуць; бухнуць’, чэш. řachnouti ’тс’. Магчыма, гукапераймальнае (Фасмер, 3, 449).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ву́хнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

1. Усклікнуць «вух», выказваючы здзіўленне, захапленне. // Адазвацца падобным гукам (пра некаторых птушак). Сава і вухнула, сабраўшы дух: «Ку-га, ку-га, вух-вух!» Дубоўка.

2. Тое, што і бухнуць ​1 (у 1 знач.). За Дзвіною глуха вухнуў гром. Савіцкі. Аднекуль з дарогі вухнуў лёгкі мінамёт. Няхай.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бух, выкл.

1. Абазначэнне глухога адрывістага гуку пры ўдары, стрэле і пад. — Бух! — стрэліў князь. Колас. Рэйка не звініць. Атрымліваюцца нейкія глухія, невыразныя гукі: бух! бух! бух! Васілёнак.

2. у знач. вык. Разм. Ужываецца ў значэнні дзеяслова бухаць — бухнуць ​1 і бухацца — бухнуцца. Не паспеў.. [Мікола] выехаць на дарогу — зноў бух ячмень з воза! Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)