храніка́льнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць хранікальнага. Але ж фрагментарнасць, бегласць, хранікальнасць замалёвак, а часам звужанасць карціны былі агульным недахопам [твораў аб горадзе]. Гіст. бел. сав. літ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паліндро́м, ‑а, м.

Слова, выраз або сказ, якія маюць аднолькавы сэнс пры чытанні злева направа і справа налева. Напрыклад: бел. казак; руск. искать такси.

[Англ. palindrome.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бытаві́зм, ‑у, м.

Празмернае захапленне апісаннем быту, яго дэталей. Без глыбокай самастойнай думкі аб жыцці павышаная ўвага да быту можа павярнуцца прыземленым бытавізмам. Гіст. бел. сав. літ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фалькло́рны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да фальклору. Фальклорны вобраз. Фальклорны твор. Фальклорная экспедыцыя. □ Выразны фальклорны каларыт мае і галоўны вобраз аповесці — Салавей. Гіст. бел. сав. літ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сістэ́мны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да сістэмы, з’яўляецца сістэмай. Сістэмны падыход. Сістэмны характар мовы. □ Марфалагічныя запазычанні менш сістэмныя і сустракаюцца радзей, чым фанетычныя. Гіст. бел. літ. мовы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сацыялагі́зм, ‑у, м.

Спрошчанае разуменне грамадска-гістарычнай абумоўленасці фактаў і з’яў, якое ігнаруе спецыфіку розных форм грамадскага быцця. Вялікую шкоду прынёс літаратуры і вульгарны сацыялагізм. Гіст. бел. сав. літ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прадвы́значыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., што.

Наперад вызначыць, абумовіць што‑н. Купала значна пашырыў жанравыя рамкі нашай літаратуры, шмат у чым прадвызначыў шляхі далейшага яе развіцця. Гіст. бел. сав. літ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

самавыяўле́нне, ‑я, н.

Выяўленне самога сябе ў чым‑н., у якой‑н. дзейнасці. Лірычная паэма дае шырокую прастору для самавыяўлення аўтара, для раскрыцця душэўнага, эмацыянальнага стану чалавека. Гіст. бел. сав. літ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спарады́чны, ‑ая, ‑ае.

Які праяўляецца непастаянна, неперыядычна; нерэгулярны. Спарадычнае ўжыванне ў якасці назвы метралагічнай гандлёвай адзінкі мае слова аршын, запазычанае з цюркскіх моў і добра вядомае старажытнарускім помнікам. Гіст. лекс. бел. мовы.

[Ад гроч. sporadikos — раскіданы, адзіночны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ула́сніцтва, ‑а, н.

Склад думак і характар паводзін уласніка (у 2 знач.). Пачынаючы з 30‑х гадоў у беларускай літаратуры паглыбляецца тэма выкрыцця ўласніцтва як асновы неразумнага, пачварнага свету. Гіст. бел. сав. літ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)