пнеўмако́к, ‑а, м.
Бактэрыя, узбуджальнік пнеўманіі.
[Новалац. pneumococcus.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ко́к
‘бактэрыя’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
ко́к |
ко́кі |
| Р. |
ко́ка |
ко́каў |
| Д. |
ко́ку |
ко́кам |
| В. |
ко́к |
ко́кі |
| Т. |
ко́кам |
ко́камі |
| М. |
ко́ку |
ко́ках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
вібрыён, ‑а, м.
Бактэрыя ў форме сагнутай палачкі або коскі. Халерны вібрыён.
[Фр. vibrion.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спірахе́та, ‑ы, ДМ ‑хеце, ж.
Хваробатворная бактэрыя, якая мае выгляд доўгай спіральнай ніткі.
[Ад грэч. speira — выгіб і chaitē — валасы.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мікро́б, ‑а, м.
Жывёльны або раслінны арганізм, які можна ўбачыць толькі пад мікраскопам; бактэрыя. Хваробныя мікробы.
[Ад грэч. mikrós — маленькі і bios — жыццё.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фотабактэ́рыя, ‑і, ж.
Бактэрыя, якая выдзяляе рэчыва, што свеціцца пры злучэнні яго з кіслародам і служыць адной з прычын свячэння вады і рыб.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мікроб ’дробны арганізм, бактэрыя’ (ТСБМ). З франц. microbe (1877 г.), якое са ст.-грэч. μικρός ’малы’ і βίος ’жыццё’ праз польск. і рус. мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бацы́ла, ‑ы, ж.
Бактэрыя, якая мае форму палачкі. Туберкулёзная бацыла. / у перан. ужыв. К. Чорны — адзін з пісьменнікаў, якія добра разумелі гэтае імкненне фашызму заразіць увесь свет, усё чалавецтва бацыламі антыгуманізму. Адамовіч.
[Лац. bacillum — палачка.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
па́лачка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.
1. Памянш.-ласк. да палка. // Прадмет у выглядзе ўказкі, якім карыстаецца дырыжор, кіруючы аркестрам. Капельмайстар стаіць перад аркестрам, гатовы ўзмахнуць палачкай. Крапіва.
2. Разм. Перпендыкулярная рыска на пісьме. Колькі думак было некалі ў маленстве пра школу, пра таго чароўнага настаўніка, які будзе паказваць, як пісаць палачкі. Кулакоўскі. Тры палачкі ўдоўж і тры ўпапярок. Янка Гарбач так заўсёды падпісваецца. Бядуля.
3. У медыцыне — бактэрыя, падобная па форме на прадаўгаватую рыску; бацыла. Кішэчная палачка. Туберкулёзная палачка.
4. звычайна мн. (па́лачкі, ‑чак). Светлачуллівыя клеткі сятчаткі вока пазваночных жывёл і чалавека, падобныя па форме на прадаўгаватую рыску.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)