нево́ля няво́ля, -лі ж.;

◊

охо́та пу́ще нево́ли посл. ахво́та горш няво́лі.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сінява́тасць, ‑і, ж.

Уласцівасць сіняватага; сіняваты колер чаго‑н. Сіняватасць твару. □ Ахвота выпіць празрысты да сіняватасці спірт змагалася ў ім [кавалю] з грэблівасцю. Савіцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

*Пахоп, пахопам ’спешна’, ст.-бел. похопъ ’ахвота, жаданне’ (1538) запазычана са ст.-польск. pochop ’імклівасць’, ’руплівасць, ахвота, жаданне’, ’пачатак’, ’імпульс’, ’пачынанне’ (Булыка, Лекс. запазыч., 134). Аналагічна пахопна ’похапкам, спешна’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ; КТС — Сагановіч) з польск. pochopnie, pochopno ’хутка, лёгка, кемліва’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ахо́та ’ахвота, жаданне’ (Цыхун, Бел. фраз., 101), ’ахвота’, ’паляванне’ (Бяльк., Юрч., Ян, КСТ), ахочы ’ахвочы’ (КТС), ст.-бел. охотный, ѡхочи, укр. охота ’ахвота, весялосць’, охочий ’ахвотны, згодны’, рус. охота ’ахвота; паляванне’, охотный, охочий ’ахвочы’, польск. ochota ’ахвота; радасць, весялосць’, ochoczy ’ахвотны, вясёлы’ (з усходнеславянскіх моў, Грабец, Elementy, 102), славац. ochota, чэш. ochota. Звычайна звязваюць з *xotěti ’хацець’, параўн. Бернекер, 399; Фасмер, 3, 176 (з літар.); нельга адрываць ад ахвота ’жаданне’, фармальныя разыходжанні з якім тлумачацца фанетычна (гл. Ільінскі, AfslPh, 29, 168 і наст., параўн. таксама паралельныя палескія формы хвотно//хотно ’весела’, хвойка//хойка ’хвошч’, хвіст//хіст ’тычка’ (КСТ); Якабсон, Word, 2, 615 (рус. охвота < охота), або ўплывам іншых слоў, параўн. Карскі, 1, 339 (хватаць). Значэнне ’паляванне’, відаць, пад уплывам рус. охота, табуістычнага ўтварэння ад хотеть, гл. Зяленін, Табу, 1, 125 і наст.; Трубачоў, Дополн., 3, 176; іншы прынцып намінацыі ў беларускіх (часткова рускіх) назвах: паляванне ад поле, палешня (Касп.) ад лес, арэал распаўсюджання якіх Непакупны (Baltistica, III (1), 1967, 79) акрэслівае як прымыкаючы да балтыйскай і фінскай тэрыторый.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Не́збалазь ’ахвота’: Ікия вам нёзбылызь грязь іціць мясіць (Юрч. Фраз. 1). Гл. небалазь.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

няво́ля ж. нево́ля; (порабощающая сила — ещё) и́го ср.;

◊ ахво́та горш няво́лі — посл. охо́та пу́ще нево́ли

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Размані́ць ’раздражніць’ (люб., Сл. ПЗБ). Ад раз- і мані́ць (гл.), параўн. мана́ ’азарт’, ’ахвота, жаданне’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ско́ма ‘аскома’ (Бяльк., Байк. і Некр.; ТС; гродз., Нар. лекс., Скарбы), ‘ахвота’ (Мат. Гом.). Гл. аскома.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ *Но́раччу, норэччу ’настойліва, заўзята’ (ТС). Няясна; зыходны назоўнік *норэч ’ахвота; настойлівасць, заўзятасць’ быў бы блізкі да літ. norėti ’жадаць, хацець’, norėtis ’хацецца’, noras !жаданне, ахвота’, параўн. таксама noriai ’ахвотна’. Ці не сюды ж і славен. norėti ’дурэць, губляць галаву, захапляцца’ і асабліва noriau ’бойкі, гарэзлівы’, якія Бязлай (2, 227) выводзіць з ням. (баварска-аўстрыйскага) Narr, дыял. nęr ’дурны’?

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

перажда́ць, ‑жду, ‑жджэш, ‑жджэ; ‑жджом, ‑жджаце; зак., каго-што.

Тое, што і перачакаць. [Дзяжа:] Каму ахвота прападаць І стравай быць чарвям, акулам? І ясна: лепей дзе за шулам Вайну — вар’яцтва пераждаць... Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)