пасядла́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго.

Разм. Асядлаць усіх, многіх (коней).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

засядла́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго.

Прымацаваць сядло па спіну каню; асядлаць. Максім.. накіраваўся да канюшні, хутка засядлаў стаенніка. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абжарга́ць

‘падрапаць што-небудзь (руку, твар); асядлаць, сесці верхам на што-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. абжарга́ю абжарга́ем
2-я ас. абжарга́еш абжарга́еце
3-я ас. абжарга́е абжарга́юць
Прошлы час
м. абжарга́ў абжарга́лі
ж. абжарга́ла
н. абжарга́ла
Загадны лад
2-я ас. абжарга́й абжарга́йце
Дзеепрыслоўе
прош. час абжарга́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ажарга́ць

‘сесці на каня, асядлаць каго-небудзь, што-небудзь (матацыкл, веласіпед)’

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. ажарга́ю ажарга́ем
2-я ас. ажарга́еш ажарга́еце
3-я ас. ажарга́е ажарга́юць
Прошлы час
м. ажарга́ў ажарга́лі
ж. ажарга́ла
н. ажарга́ла
Загадны лад
2-я ас. ажарга́й ажарга́йце
Дзеепрыслоўе
прош. час ажарга́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

жарга́ць

‘драпаць што-небудзь (руку, твар і пад.); асядлаць каго-небудзь, сесці верхам на каго-небудзь, што-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. жарга́ю жарга́ем
2-я ас. жарга́еш жарга́еце
3-я ас. жарга́е жарга́юць
Прошлы час
м. жарга́ў жарга́лі
ж. жарга́ла
н. жарга́ла
Загадны лад
2-я ас. жарга́й жарга́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час жарга́ючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Ажырга́ць ’асядлаць (каня)’ (Сцяшк. МГ), абжаргаць ’абняць нагамі’ (Карскі, Мат. Ковенск.), ажыргнуць ’пераступіць праз што-небудзь’ (КЭС, лаг.). Запазычанне з балтыйскага. Параўн. літ. žìrgas ’конь’, apžer̃gti ’растапырваць’. Гл. Урбуціс, Baltistica, V (I), 1969, 59.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

абсядла́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.

Разм. Тое, што і асядлаць (у 1, 2 знач.). [Пан:] — Ты там скажы, няхай кабыліц абсядлаюць, ды так, неўзабаве, мы і скокнем туды. Скрыган. Хурс рвануўся бегчы, сабака адарваўся... і абсядлаў яго ззаду. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Апрана́ць 1, апранацца, апрануць, апрануцца, апранаха, магчыма, сюды ж уласнае імя Апраніч (ад *апрана ’адзенне’ — Бірыла, Бел. антр., 2, 22). Рус. дыял. опрянать(ся), опрянуть(ся) ’адзець, накрыць’. Ст.-бел. (XV ст.) опрянути ’асядлаць’ (Карскі, Труды, 313). Ад *ob‑pręt‑nǫti, *prętati ’хаваць’ (гл. апратаць). Трубачоў, пісьм. паведамл. У тлумачэнні Супруна (Веснік БДУ, 1971, 2, 62–64) памылковае сумяшчэнне апранаць 1 і апранаць 2.

Апрана́ць 2, апрануць, опрянуць, опрянуцца ’моцна ўдарыць, ударыцца’ (Касп., Нас.). Ад зафіксаванага ў Насовіча прануць (прянуць) ’ударыць’ (гл.). Супрун (Веснік БДУ, 1971, 2, 62–64) памылкова сумяшчае з апранаць 2 слова апранаць 1, якое мае іншае тлумачэнне (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)