Музаве́р ’дармаед’ (Ян.). З рус. музавер, музовер ’бязбожнік, ліхадзей’, якое з тур.-араб. müzevvir ’хлус, кручкатвор’ (Міклашыч, 205; Фасмер, 3, 5).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Алма́з, ст.-бел. алмазъ (1653) (Булыка, Запазыч.), укр. алмаз, рус. алмаз < каз.-тат. алмаз < араб. almas < грэч. ἀδάμας ’нязломны’, Унбегаун, 106; Саднік-Айцэтмюлер, 1, 18.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бензі́н. Рус. бензи́н, укр. бензи́н. Запазычанне з франц. benzine (а гэта з с.-лац. benzoe < араб.). Локач, 106; Фасмер, 1, 151; Шанскі, 1, Б, 91.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бязме́н. Рус. безме́н, укр. бе́змін, польск. bezmian. Няяснае слова. Хутчэй за ўсё запазычанне (з чув. або араб.- тур.). Агляд шматлікіх версій у Фасмера, 1, 144–145.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мячэць ’малітоўнік дом у мусульман’ (ТСБМ), ст.-рус. мечеть (мѣчить, мечать) ’тс’ (1584 г.). Раней, з XIV ст. мезгить — з тур.-араб. mäsdžid, тат. mäčit ’тс’ (Радлаў, 4, 2110; Корш, AfslPh, 9, 665; Бернекер, 2, 29; Фасмер, 2, 613). Ст.-бел. мечетъ ’тс’ (1540 г.) было запазычана з асм.-тур. mesčit, mečit < араб. masǧid (Расанен, 336; Булыка, Лекс. запазыч., 184). У польскай мове такая ж форма — meczet ’тс’ (Заянчкоўскі, PF, 18 (1964), 2, 169.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Гарэ́м ’гарэм’ (БРС). Рус. гаре́м, укр. гаре́м. Запазычанне з усх. моў (першакрыніцай з’яўляецца араб. ḥarām ’забаронены’) праз франц. harem ’гарэм’. Гл. Фасмер, 1, 393; Шанскі, 1, Г, 29.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Машка, ст.-бел. машкара ’маска’ запазычана са ст.-польск. maszkara (Кюнэ, 77; Булыка, Лекс. запазыч., 119), якое з італ. maschera < араб. mashara ’тс’ (Брукнер, 324; Бернекер, 2, 23).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Манга́л ’жароўня’ (РБС). З польск. mangał або з рус. манга́л ’тс’, якія з крым.-тат., азерб., туркм. maηgal < араб. manḳal ’пераносная печка’ (Заянчкоўскі, PF, 18 (1964), 169; Фасмер, 2, 567).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бязь ’гатунак тканіны’. Рус. бязь, укр. бязь. Запазычанне з тур.-араб. bäzz, азерб. bäz. Міклашыч, Türk. El., 1, 263, Nachtr., 1, 14; Міклашыч, 415; Фасмер, 1, 261; Шанскі, 1, Б, 248.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ко́фе ’трапічнае дрэва або куст сямейства марэнавых’, ’насенне гэтага дрэва’, ’напітак, прыгатаваны з гэтага насення’ (гал. koffee з араб.) (ТСБМ). Запазычанне праз рус. кофе з англ. cofee (Шанскі, 2, 8, 361).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)