паадкіда́цца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.
Адкінуцца, адваліцца тулавам назад — пра ўсіх, многіх. Паадкідацца на спінкі крэслаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паадва́львацца, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -аецца; -аемся, -аецеся, -аюцца; зак.
1. (1 і 2 ас. мн. не ўжыв.). Адваліцца, адпасці ў многіх месцах, усюды.
Тынкоўка паадвальвалася.
2. Адкінуцца, адваліцца тулавам назад — пра ўсіх, многіх.
П. на спінкі крэслаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паадкіда́цца, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -а́ецца; -а́емся, -а́ецеся, -а́юцца і паадкі́двацца, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -аецца; -аемся, -аецеся, -аюцца; зак.
1. Адкінуцца, адваліцца тулавам назад — пра ўсіх, многіх.
П. на спінкі крэслаў.
2. Адпасці (пра многае).
Паадкідаліся шпалеры.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адляце́цца, ‑ляціцца; зак.
1. Летучы, перамясціцца, аддаліцца на пэўную адлегласць. [Бацька:] — [Каршачок] адляціцца ад нас далёка наперад і сядзе на тэлеграфны слуп. Чорны.
2. Адскочыць, адкінуцца ад моцнага ўдару, штуршка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
закі́нуцца, ‑нецца; зак.
1. Заляцець, упасці за што‑н. Мяч закінуўся за плот.
2. Разм. Згубіцца, заваліўшыся куды‑н., за што‑н. Ключ недзе закінуўся.
3. Адкінуцца (назад, убок). Галава закінулася назад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адкідны́, ‑ая, ‑ое.
Які можа адкідвацца, адкінуцца (у 2 знач.) (пра што‑н., замацаванае адным краем). У зале рассядаліся гледачы: стукалі адкідныя крэслы, шморгалі ногі. Карпюк. Чорная, з адкідным верхам машына ішла па самай сярэдзіне вуліцы. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адвалі́цца, -валю́ся, -ва́лішся, -ва́ліцца; зак.
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Аддзяліўшыся, адарваўшыся, упасці.
Кавалак тынку адваліўся.
2. Схіліць тулава назад; адкінуцца (разм.).
А. на спінку крэсла.
3. Наеўшыся, адсунуцца ад стала, пакінуць есці (разм.).
А. ад клёцак.
4. перан. Паменшаць (пра мароз, спёку і пад.).
Мароз адваліўся, і пайшоў снег.
5. перан. Знікнуць, прайсці (пра адчуванні, пачуцці).
Уся нуда адвалілася ад яго.
|| незак. адва́львацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паадва́львацца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.
1. (1 і 2 ас. мн. не ўжыв.). Адваліцца, адпасці ў многіх месцах, усюды. Тынкоўка паадвальвалася цэлымі лапінамі. Скрыган. — Вы ж падумайце: крані яе, — Сузан паказаў на хату, — вуглы паадвальваюцца і бярвенне ў парахню рассыплецца. Галавач.
2. Адкінуцца, адваліцца тулавам назад — пра ўсіх, многіх. Паадвальвацца на спінкі крэслаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адкіда́цца несов.
1. отва́ливаться, отпада́ть;
2. (отклоняться назад) отки́дываться;
3. перен., разг. (переставать интересоваться) отвора́чиваться;
1-3 см. адкі́нуцца;
4. страд. отбра́сываться, отки́дываться; отшвы́риваться; отва́ливаться; опроки́дываться; устраня́ться; отклоня́ться, отверга́ться; запроки́дываться; убира́ться; отнима́ться; пренебрега́ться; подбра́сываться; см. адкіда́ць 1-9
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адвалі́цца, ‑валюся, ‑валішся, ‑валіцца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Аддзяліўшыся, адарваўшыся, адпасці. Са сцяны, пад акном, адваліўся карычневы абломак тынку, упаў на стол. Мележ. // перан. Знікнуць, прайсці (пра адчуванні, пачуцці). Патапчык крочыў на Алеся, потым стаў і крута павярнуў убок. Калі ён знік у гушчарніку, Алесь падняўся. Уся нуда, здаецца, раптам адвалілася ад яго. Чарнышэвіч.
2. Адхіліцца тулавам назад, адкінуцца. Лаўніцкі сеў, адваліўся на спінку крэсла, падрыхтаваўшыся да размовы. Шахавец.
3. Разм. Пад’еўшы, здаволіўшыся, пакінуць есці. [Пракоп:] — От толькі што адваліўся ад сваёй бульбы, дык ваша, мабыць, не ўлезе. Сабаленка.
4. перан. Стаць меншым, паменшаць (пра мароз, спёку і пад.). Мароз адваліўся, і з неба, нізка павісшага над вёскай, церушыў драбнюткі сняжок. Дуброўскі. Пад вечар, калі трохі адвалілася гарачыня, на вялікі брукаваны двор казармы другога бабруйскага батальёна ўвайшоў невысокі дзядок з берасцянай вярэнькаю за плячыма. Грахоўскі.
•••
Рукі адваліліся гл. рука.
Рукі не адваляцца гл. рука.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)