абаро́нчы, ‑ая, ‑ае.
Які мае сваёй мэтай абарону. Абарончыя баі. Абарончая тактыка. // Прызначаны для абароны. Абарончыя збудаванні. Абарончы рубеж. □ Узвод Пазняка першы прарваўся праз абарончыя лініі ворага. Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыту́лак, -лку, м.
1. Месца, дзе можна ўратавацца ад каго-, чаго-н., адпачыць, прабыць патрэбны час.
Шукаць прытулку.
Права прытулку (права асобы, якая праследуецца дзяржавай, на абарону з боку іншай дзяржавы; спец.).
2. Дабрачынная ўстанова для выхавання сірот і беспрытульных дзяцей.
Дзіцячы п.
|| прым. прыту́лкавы, -ая, -ае (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пі́кнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
Разм.
1. Аднакр. да пікаць.
2. Зрабіць спробу сказаць што‑н., запярэчыць чаму‑н. А стараста маўчаў, баяўся слова нікнуць у нашу абарону. Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пасялко́вец, ‑коўца, м.
Разм. Жыхар пасёлка. Кожнага з чатырох трактарыстаў, што ішлі сёння на абарону Радзімы, праводзіла сям’я, радня, а ўсіх іх праводзілі пасялкоўцы. Пальчэўскі. Паўнакроўным жыццём жывуць пасялкоўцы. «Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́гарадзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак., каго-што.
1. Выдзеліць якую‑н. плошчу агароджай. Выгарадзіць прагон для жывёлы.
2. перан. Разм. Узяць пад абарону, апраўдаць каго‑н. з вінаватых. Страйболаў.. імкнуўся апраўдацца, выгарадзіць сябе перад Дзерашам. Шынклер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заступі́цца, ‑ступлюся, ‑ступішся, ‑ступіцца; зак., за каго-што і без дап.
Стаць на абарону каго‑, чаго‑н. Петражыцкага не каралі. Заступіўся Сямён Калінавіч. Пташнікаў. — [Булай] заўсёды заступіцца, дапаможа, калі хто са сваіх рабочых трапіць у бяду. Шыцік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абылга́ць, ‑лгу, ‑лжэш, ‑лжэ; ‑лжом, ‑лжаце, ‑лгуць; заг. абылжы; зак., каго.
Нагаварыць на каго‑н.; узвесці паклёп; абгаварыць. — Што ж ты нарабіў? — ледзь не закрычаў на мяне ўжо ў кабінеце рэдактар. — Сумленных людзей абылгаў, а сабатажнікаў узяў пад абарону. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дэса́нт, ‑а, М ‑нце, м.
1. Войска, высаджанае (з карабля, верталётаў, самалётаў) на тэрыторыю праціўніка для баявых дзеянняў. Паветраны дэсант. Марскі дэсант. Высадзіць дэсант.
2. Высадка войск на тэрыторыю праціўніка. Падрыхтавацца да дэсанту. □ Занялі абарону на беразе мора — на выпадак дэсанту. Бачыла.
[Фр. descente.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
замацава́цца, -цу́юся, -цу́ешся, -цу́ецца; -цу́йся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць замацаваным.
2. Утрымацца на занятай пазіцыі, арганізаваўшы абарону.
Войскі замацаваліся на новых рубяжах.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Застацца за кім-, чым-н., зрабіцца прыналежнасцю каго-, чаго-н. (пра назву, мянушку і пад.).
Гэта мянушка за ім замацавалася назаўсёды.
|| незак. замацо́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца; наз. замацо́ўванне, -я, н.
|| наз. замацава́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пратара́ніць сов., ав., воен. протара́нить;
п. сце́ны крэ́пасці — протара́нить сте́ны кре́пости;
п. самалёт во́рага — протара́нить самолёт врага́;
п. абаро́ну праці́ўніка — протара́нить оборо́ну проти́вника
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)