со́нны, -ая, -ае.
1. Які адбываецца ў час сну, звязаны са сном.
С. стан.
Соннае дыханне.
2. Вялы, неактыўны ад жадання спаць, які яшчэ не зусім прачнуўся.
Соннае дзіця.
3. перан. Пасіўны, бяздзейны.
Соннае жыццё.
4. Снатворны (пра лекі).
Сонныя кроплі.
○
Сонная артэрыя — вялікая парная артэрыя з двух бакоў шыі.
Сонная хвароба — інфекцыйнае захворванне, якое характарызуецца моцнай санлівасцю.
◊
Як сонная муха — запаволены і вялы.
|| наз. со́ннасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
трыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.
1. што і без дап. Цярпліва пераносіць боль, непрыемнасць і пад.
Так хацелася спаць, што ён не мог т.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Працягвацца пэўны час.
Усё лета трывала засуха.
Трывала маўчанне.
3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Захоўваць прыдатнасць, выконваць сваё прызначэнне; трымацца, служыць.
Кладачка слабая, але яшчэ доўга будзе т.
|| наз. трыва́нне, -я, н. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рассмакава́цца, ‑куюся, ‑куешся, ‑куецца; зак.
Пакаштаваўшы чаго‑н., увайсці ў смак, захацець яшчэ больш. І хлебную крошку.. [Іванка] знайшоў, сухую і гаркавую, як паспытаў на зуб.., рассмакаваўся і захацелася яшчэ больш. М. Стральцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сысуно́к, ‑нка, м.
Памянш.-ласк. да сысун; тое, што і сысун. Жарэбчык-сысунок. □ Рабінка .. холадна, амаль варожа зірнуў на Мішу, — Малы ты яшчэ, сысунок ты яшчэ, каб гаварыць мне такія гаворкі. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чытэ́льны, ‑ая, ‑ае.
Які лёгка чытаецца; які можна прачытаць. Нумарны ліхтарык яшчэ не гарэў, але нумар быў зусім чытэльны. Чорны. Выходзяць літары ў .. [Петрыка] яшчэ не зусім зграбныя, але ўжо досыць чытэльныя. Шынклер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пагаве́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Гавець некаторы час. Пагавець яшчэ дзень.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разла́савацца, ‑суюся, ‑суешся, ‑суецца; зак.
Разм. Стаць вельмі ласым, адчуць яшчэ большае жаданне ласавацца. — Вось каб яшчэ арэхаў знайсці! — прамовіў Мірон. — Разласаваўся, — усміхнуўся Віктар. — Не на кожным кроку гэта здараецца, браток ты мой. Маўр. // перан. Адчуць яшчэ большае жаданне да чаго‑н.; разахвоціцца. (Якім мацней прыціскае .. [Паўлінку] к сабе і хоча пацалаваць) .. [Паўлінка:] Ого! Разласаваўся!.. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
згнюсі́ць, згнюшу, згнюсіш, згнюсіць; зак., што.
Абл. Зглуміць, запэцкаць. Яшчэ і сама Тодарыха, замест таго каб паспачуваць Ганьцы ці памазаць ёй новую скібку, пасарамаціла яшчэ яе: — От бязрукая! Гэтакую скібку гэтак згнюсіць. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спрасо́ння, прысл.
Тое, што і спрасонку. А на світанні яшчэ спрасоння.. [Васіль] пачуў, што зайшоў у хату Язэп, Антосеў бацька. Кулакоўскі. Я кожнай раніцай яшчэ спрасоння Бег на гарадку з ветрам пад руку. Чэрня.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зноў, ізноў, занава, нанова, нанава, болей, больш, яшчэ раз, другі раз, спачатку; зноўку (разм.) □ з новай сілай
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)