марнава́цца, -ну́юся, -ну́ешся, -ну́ецца; -ну́йся; незак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Траціцца без карысці, прападаць.
Марнуюцца сілы.
2. Тое, што і мардавацца (у 2 знач.).
М. ў турме.
|| зак. змарнава́цца, -ну́юся, -ну́ешся, -ну́ецца; -ну́йся.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
распылі́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв.. -пы́ліцца; -пы́лены; зак.
1. Рассеяцца. распырскацца, разляцецца (пра парашок. вадкасць і пад.).
2. перан. Разбіцца, рассеяцца на дробныя групы.
Сілы праціўніка распыліліся.
|| незак. распыля́цца, -я́ецца.
|| наз. распыле́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Скле́йны (скле́йный) ‘умелы, панятлівы’ (Юрч. Фраз. 1), скле́йна ‘ўмела, па-майстэрску’ (Юрч. Вытв.). Няясна; магчыма, ад размоўнага мець клей (клёк) у галаве ‘быць разумным’, параўн. клій ‘жыццёвыя сілы’ (кам., Жыв. НС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ане́ксія, ‑і, ж.
Далучэнне пры дапамозе сілы якой‑н. краіны або яе часткі да другой дзяржавы.
[Ад лац. annexio — далучэнне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зало́жна, прысл.
Абл. Бесперапынна, настойліва, упарта. Антось заложна і цярпліва У землю ўкладваў свае сілы. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перасі́ліцца, ‑люся, ‑лішся, ‑ліцца; зак.
Празмерна напружваючы сілы, змучыць, надарваць сябе. Перасіліўся конь у цяжкім возе.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
драбі́цца, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., дро́біцца і драбі́цца; незак.
1. Разбівацца на дробныя часткі.
Хвалі дробяцца аб скалы.
2. перан. Расчляняцца, раздзяляцца.
Дробяцца сілы.
|| зак. раздрабі́цца, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -ро́біцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Ве́рцень ’вецер; нячыстая сіла’ (Мат. Гом.). Персаніфікаваная назва ветру, паводле яго магутнай наднатуральнай сілы, утвораная ад vьrtěti і суф. ‑ьnʼь (як студзень, пярэварацень); параўн. таксама рус. перм. ве́рте́нь ’гарэза, свавольнае бойкае дзіцё’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прэ́гці, прэ́гціса ’вельмі хацець’ (ТС), прэ́гчыся ’моцна, прагна імкнуцца, дамагацца чаго-небудзь’, ’прыкладаць непамерныя намаганні для дасягнення мэты; высільвацца’ (ТСБМ, Сцяшк.), са скуры прэ́гчыся ’старацца як моц-сілы’ (Янк. БФ). Гл. пра́гнуць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
драбні́ць несов.
1. измельча́ть, мельчи́ть, дроби́ть;
д. друз — измельча́ть (мельчи́ть, дроби́ть) ще́бень;
2. дроби́ть;
д. сі́лы — дроби́ть си́лы
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)