абве́трыцца, ‑рыцца; зак.
1. Зазнаць уздзеянне ветру. // Зрабіцца смуглым, шурпатым, агрубелым ад ветру (пра твар, рукі, ногі і пад.).
2. Абсохнуць на ветры. К поўдню снапы на ніве абветрыліся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
затава́рыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.
1. Забяспечыць сябе таварам у большай ступені, чым трэба.
2. Сабрацца ў вялікай колькасці (аб якім‑н. тавары, не пушчаным у абарот). Мануфактура затаварылася.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разгу́тарыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.
Разм. Завесці гутарку; разгаварыцца. [Сёмка:] — Ехаў да гасподы і напаткаў Мікалаішку Зосю; узяў падвезці, і як разгутарыліся, дык і [не заўважылі], ці ідзе конь, ці стаіць. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апа́рыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.
Пашкодзіць сабе скуру гарачай парай або кіпнем. Хонеў хлопец быў ускочыў у цэбар з лугам і не апарыўся толькі затым, што луг быў халодны. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шчэ́рыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; незак.
Скаліцца, аскальвацца. Вочы .. [Мані] былі чырвоныя, круглыя, рот шчэрыўся. Мележ. Хітра шчэрыцца адна Злосная ваўчыца. Барадулін. / у перан. ужыв. Амбразуры дзота грозна шчэрыліся на падводу. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упа́рыцца, -руся, -рышся, -рыцца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Дайсці да гатоўнасці ў выніку парання.
Буракі ўпарыліся.
2. Спацець ад напружанай дзейнасці, цяжкай працы.
У. на рабоце.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра каня: пакрыцца потам, узмыліцца ад гонкі.
Конь упарыўся.
|| незак. упа́рвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зве́рыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.
1. Праверыць што‑н. па якіх‑н. даных, зрабіць даведку. Пару разоў ён зверыўся па гадзінніку, пэўна мяркуючы расцягнуць зборы да гудка. Гартны.
2. Разм. Зняверыцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хма́рыцца, ‑рыцца; незак.
Зацягвацца хмарамі, станавіцца хмарным. А неба сіняе штодзённа хмарыцца. Глебка. Хмарыцца ўсё яшчэ вечар, Шлях засцілае імгла. Танк. / у безас. ужыв. [Варвара:] — Хмарыцца, каб дажджу часам не пазнала. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
По́ркаць ’тыкаць, пароць’ (ТСБМ, Нас., Шат.), ’калупаць’, ’рыць, рыцца’ (Янк. 3., Нас.; брасл., Сл. ПЗБ), ’ныраць’ (ельск., Мат. Гом.), ’падкопваць бульбу, не вырываючы націння’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ). Імаверна, утворана з экспрэсіўным суфіксам ‑к‑ ад пораць, порацца (гл.), магчыма, аналагічнае да торкаць (гл.) ’капаць, калупаць, тыкаць’, параўн. гукапераймальныя варыянты *prk‑/*trk‑, для якіх зыходным падаецца семантычнае тлумачэнне Сноя (684) ’удар аб нешта цвёрдае’. Гл. по́ркацца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дапа́рыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.
1. Скончыць парыцца (у 1 знач.); сварыцца. Бульба дапарылася.
2. Скончыць парыцца (у 3 знач.); папарыцца (у лазні).
3. Доўга парачыся (у лазні), дайсці да непрыемных вынікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)