гурто́к, ‑тка, м.
1. Памянш. да гурт (у 1, 2 знач.). Зося стаяла ў гуртку дзяўчат ля Сёмкінай хаты. Гартны. Другі гурток другой жывёлы, Дзесятак кур, пявун вясёлы Каля платоў чарвей шукалі. Колас.
2. Група людзей, аб’яднаных агульнасцю поглядаў, інтарэсаў. Рэвалюцыйны гурток. Марксісцкі гурток.
3. Група людзей, з якой праводзяцца заняткі па набыццю якіх‑н. ведаў, навыкаў. Агратэхнічны гурток. Драматычны гурток. Харавы гурток.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сузо́р’е, ‑я, н.
Участак зорнага неба, група зорак, аб’яднаная агульнай назвай. Высока, высока над вёскай мігаціць сузор’е Вялікай Мядзведзіцы. Брыль. Ноч. Пад сузор’ямі Стажараў Маўчыць зямля ў нямой цішы. Звонак. // перан.; каго-чаго. Група выдатных дзеячаў, пісьменнікаў і пад., якія працуюць сумесна, у адну эпоху. У М. Стральцова ўзнікла патрэба падзяліцца некаторымі сваімі думкамі пра найярчэйшае сузор’е выдатных песняроў XX стагоддзя. Юрэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ара́бы, ‑аў; адз. араб, ‑а, м.; арабка, ‑і, ДМ ‑бцы; мн. арабкі, ‑бак; ж.
Вялікая група народаў, якія насяляюць Пярэднюю Азію і Паўночную Афрыку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зме́на, -ы, мн. -ы, змен, ж.
1. гл. змяніцца, змяніць.
2. Прамежак часу, пасля заканчэння якога група людзей (якія працуюць, вучацца і пад.) зменьваецца другой такой групай.
Вячэрняя з.
Працаваць у тры змены.
3. Група людзей, што працуе, вучыцца і пад. ў гэты прамежак.
Прыступіла да працы начная з.
4. Той (тыя), хто прыходзіць на змену каму-, чаму-н.
Рыхтаваць сабе змену.
Маладая з.
5. Камплект абутку, адзення, якія час ад часу мяняюцца.
Дзве змены бялізны.
◊
На змену каму-чаму — услед за кім-, чым-н.; замяніць сабой каго-, што-н.
|| прым. зме́нны, -ая, -ае (да 2 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
грамада́, -ы́, ДМ -дзе́, ж.
1. Група людзей, натоўп.
2. Пазямельная абшчына ў Беларусі і Украіне да рэвалюцыі 1917 г., а таксама сход членаў гэтай абшчыны.
3. Аб’яднанне, арганізацыя людзей, якія маюць агульныя мэты, звычайна палітычныя.
Беларуская сацыялістычная г.
Беларуская сацыял-дэмакратычная г.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сузо́р’е, -я, мн. -і, -яў, н.
1. Адзін з участкаў, на якія падзелена зорнае неба для зручнасці арыентацыі і абазначэння зорак; характэрныя фігуры, утвораныя яркімі зоркамі.
С.
Вялікай Мядзведзіцы.
2. перан. Група выдатных дзеячаў, пісьменнікаў і пад., якія працуюць у адну эпоху.
С. талентаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сасло́ўе, ‑я, н.
1. Грамадская група са спадчыннымі правамі і абавязкамі, якая склалася на аснове класавых адносін у дакапіталістычным грамадстве. Дваранскае саслоўе. □ Са зместу «Размовы» відаць, што аўтар абараняе ідэалы сацыяльнага міру паміж класамі і саслоўямі тагачаснага грамадства. «Помнікі».
2. У дарэвалюцыйнай Расіі — група асоб, аб’яднаных прафесіянальнымі інтарэсамі. Саслоўе медыкаў. □ Акалічнасці далучэння Багушэвіча да адвакацкага саслоўя ўстанаўліваюцца дастаткова поўна па іншых дакументах. Кісялёў.
•••
Падатковае саслоўе — пра сялян, гараджан і пад. як пра такую грамадскую групу насельніцтва пры феадалізме, якая абкладалася падаткамі.
Прывілеяваныя саслоўі — духавенства і дваранства як група насельніцтва пры феадалізме, якая падаткамі не абкладалася.
Трэцяе саслоўе — непрывілеяванае падатковае саслоўе ў феадальнай Францыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Райля́ ’ралля (звычайна веснавое ворыва)’ (астрав., навагр., ЛА, 2). Вынік нерэгулярнай дысіміляцыі доўгага лʼ, успрынятага як каранёвая група зычных, у ралля́ 1 (гл.): лʼлʼ > jлʼ.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ла́зы, ‑аў; адз. лаз, ‑а, м.; лазка, ‑і, ДМ ‑зцы; мн. лазкі, ‑зак; ж.
Этнаграфічная група грузінаў, якая жыве ў Аджарскай АССР і ў Турцыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
манці́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак., што.
Рабіць мантаж, зборку чаго‑н. Манціраваць кран. Манціраваць вежу. Манціраваць фільм. □ Група рабочых манціравала абсталяванне, аб нечым узрушана размаўляючы. Гамолка.
[Ням. montieren, фр. monter — збіраць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)