Verbum

жадо́ба, ‑ы.

Разм.

1. ж. Моцнае жаданне чаго‑н. Жадоба подзвігу. □ Як ні стараўся бацька, усё роўна ў нас у жадобу была крошка хлеба. «Беларусь».

2. м. і ж. Скупы чалавек, скнара. [Віцька:] — Ого, спытацца! Скулу ты з яго возьмеш: жадоба. Быкаў.

не́пагадзь, ‑і, Т ‑ддзю, ж.

Зацяжная непагода. Зверху, амаль што нячуйны, сыпаўся дробненькі, як пыл, дожджык-імжака; .. абцяжаранае змрокам і непагаддзю, нізка асела неба. Быкаў. Мікола развітаўся і выйшаў з хаты ў цемень, у гразь, у халодную асеннюю непагадзь. Краўчанка.

няўла́д, прысл.

Не так, як трэба, як хочацца, як патрабуюць. [Сотнікаў] зашкр[а]баў па сцяне ботамі. Дзёмчыха ўвесь час старанна і няўлад пасабляла знізу, паўхвіліны Сотнікаў напружана высільваўся на сцяне, але ўрэшце таксама пераваліўся цераз верхняе бервяно і апынуўся на столі хаты. Быкаў.

паўразбу́раны, ‑ая, ‑ае.

Амаль разбураны, не зусім разбураны. У той час, калі Віця падыходзіў да паўразбуранага цаглянага будынка станцыі, у школе якраз празвінеў званок. Нядзведскі. У той дзень зранку пяцёра іх у паўразбураным начною бамбёжкай цэху выконвалі неўзарваную бомбу. Быкаў.

скамяне́ласць, ‑і, ж.

1. Уласцівасць і якасць скамянелага. Зандлер чакаў з пагрозлівай скамянеласцю на.. твары, доўга марудзіць не выпадала, і хлопец апусціўся ля яго ног. Быкаў.

2. Выкапнёвыя рэшткі арганізмаў — скамянелая жывёліна, расліна або якая‑н. частка іх. Знайсці скамянеласць.

спу́тацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

Разм. Завесці з кім‑н. агульныя справы (звычайна нядобрыя); звязацца з кім‑н. [Віцька:] — Калі я спутаўся з гэтай чортавай фралоўскай кампаніяй, .. [лётчык] штосьці заўважыў. Быкаў. // Уступіць у любоўную сувязь. — Твая жонка спуталася з Васілём, адказала Зіна. Гаўрылкін.

схітры́ць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак.

Пайсці на хітрасць, зманіць. [Рыбак:] — Слухай. Ты паслухай мяне. Калі мы .. [паліцаяў] не падман[ё]м, не схітрым, яны нас закатуюць. Быкаў. — Што з табой? Ты нечым усхваляваны? — запытала ў мяне мама .. — Галава крыху баліць, — паспрабаваў схітрыць я. Бяганская.

узгрэ́бціся і узграбці́ся, ‑грабуся, ‑грабешся, ‑грабецца; ‑грабёмся, ‑грабянеся; пр. узгробся, ‑грэблася; зак.

Разм. Узлезці куды‑н. Цярэшка прашыўся каля самае сцяны, узгробся на ганак. Грахоўскі. // З цяжкасцю падняцца, устаць. Пётра ў куце першы ўзгробся на ногі, заенчыўшы, пачала ўставаць Дзёмчыха. Быкаў.

упераме́шку, прысл.

Разм. Тое, што і упярэмешку. І бульба была ўперамешку з каменнямі, І нават у бохан траплялі яны. Панчанка. Навокал уперамешку з алешнікам, пагойдваючы верхавінамі, стаялі замшэлыя елкі. Быкаў. Дождж сыпаўся густы, як з рэшата, уперамешку з градам. Пташнікаў.

хрась, выкл. у знач. вык.

Разм. Ужываецца паводле знач. дзеясл. храснуць і храснуцца. Наступіў ботам [на плот] ды як пакаўзнуўся, грудзьмі аб жардзіну, тая хрась напалам, а я носам у гразь. Быкаў. [Бацька:] — Убачылі [парубшчыкі] лесніка — да яго. Ружжо аднялі — аб пень хрась! — паламалі... Масарэнка.