Verbum

тармазі́ць, -мажу́, -мо́зіш, -мо́зіць; -мо́жаны; незак., што.

1. таксама без дап. Запавольваць або спыняць рух чаго-н. (звычайна пры дапамозе тормаза).

Т. трактар.

Машына хутка тармозіць.

2. перан. Стрымліваць рух чаго-н.; затрымліваць развіццё чаго-н.

Т. работу.

Т. будаўніцтва школы.

3. перан. Аслабляць, спыняць праяўленне чаго-н. (спец.).

Т. рэфлексы.

|| зак. затармазі́ць, -мажу́, -мо́зіш, -мо́зіць; -мо́жаны.

|| аднакр. тармазну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́ (да 1 і 2 знач.; разм.).

|| наз. тармажэ́нне, -я, н.

журча́ць і журчэ́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -чы́ць; незак.

1. Пра ваду: пераліваючыся, ствараць аднастайныя булькатлівыя гукі.

Пад гарой журчаў ручаёк.

2. перан. Аднастайна, ціха гучаць (пра гутарку).

|| наз. журча́нне, -я, н.

жэ́рабя, -я, н.

1. Умоўны знак (дробная рэч, паперка і пад.), што выцягваецца наўгад з шэрагу такіх жа прадметаў пры вызначэнні права на што-н., чарговасці і пад.

Цягнуць ж.

2. перан. Лёс, доля.

заканада́вец, -да́ўца, мн. -да́ўцы, -да́ўцаў, м.

1. Той, хто ўстанаўлівае законы (у 2 знач.).

2. перан. Той, хто сваім прыкладам устанаўлівае якія-н. правілы, новаўвядзенні.

З. мод.

|| прым. заканада́ўчы, -ая, -ае (да 1 знач.).

залыга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; залы́ганы; зак., каго (разм.).

1. Накінуць што-н. на рогі, шыю (валу, каню), зашмаргнуўшы ці завязаўшы вузлом.

З. карову.

2. перан. Уцягнуць у сваю кампанію.

|| незак. залы́гваць, -аю, -аеш, -ае.

запа́л, -а і -у, м.

1. -а, мн. -ы, -аў. Прыстасаванне і сродак для запальвання выбуховага рэчыва.

2. -у, перан. Гарачнасць, парыў.

Астыў з.

Гаварыць з запалам.

|| прым. запа́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).

засе́яць, -е́ю, -е́еш, -е́е; -е́й; -е́яны; зак., што.

1. Заняць пад пасеў які-н. участак зямлі.

З. поле ячменем.

2. перан. Пакрыць мноствам каго-, чаго-н.

Неба засеяна зоркамі.

|| незак. засява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

засну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; зак.

Прыйсці ў стан сну.

Не з. ні на мінутку.

Прырода заснула зімовым сном.

З. навекі або вечным сном (перан.: памерці).

|| незак. засына́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

заці́хнуць, -ну, -неш, -не; заці́х, -хла; -ні́; зак.

1. Перастаць утвараць якія-н. гукі; перастаць шумець.

Зала заціхла.

Дзеці заціхлі.

2. перан. Аслабіць або спыніць сваю дзейнасць.

Вецер заціх.

|| незак. заціха́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

капітулява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й; зак. і незак.

1. Здацца (здавацца), згадзіўшыся на капітуляцыю, адмовіўшыся ад барацьбы.

Безагаворачна к.

2. перан. Адступіць (адступаць) перад цяжкасцямі, перашкодамі; прызнаць (прызнаваць) сваё бяссілле, слабасць.

К. перад цяжкасцямі.