Verbum

заме́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.

1. Знак, зроблены на чым-н., метка.

З. на дрэве.

2. Кароткі запіс.

Зрабіць заметку ў блакноце.

3. Кароткае паведамленне ў друку.

З. ў газеце.

◊

На заметку ўзяць каго-што (разм.) — звярнуўшы на каго-, што-н. увагу, запомніць, запісаць.

|| прым. заме́тачны, -ая, -ае (да 3 знач.).

пратэстава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны.

1. незак., супраць чаго. Заяўляць пратэст (у 1 знач.), выказваць нязгоду.

П. супраць гонкі ўзбраенняў.

2. зак. і незак., што. Прынесці (прыносіць), зрабіць (рабіць) пратэст (у 2 і 3 знач.; спец.).

|| зак. таксама апратэстава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны (да 2 знач.).

|| наз. апратэстава́нне, -я, н. (да 2 знач.).

прызна́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак.

1. каго-што. Загадзя намеціць для якой-н. мэты, патрэбы.

П. участак для забудовы.

2. каго (што). Паставіць на якую-н. пасаду, работу.

П. брыгадзірам.

3. што. Намеціць, вырашыць зрабіць; устанавіць.

П. сустрэчу.

П. сход на сямнаццаць гадзін.

П. пенсію.

|| незак. прызнача́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. прызначэ́нне, -я, н.

ра́да, -ы, ДМ -дзе, ж.

1. Парада, павучанне, як паступіць, як зрабіць.

Папрасіць рады.

2. Сумеснае абмеркаванне якіх-н. пытанняў; нарада.

Сямейная р.

3. Народны сход, а таксама савет прадстаўнікоў у розныя гістарычныя перыяды ў Беларусі, Украіне, Літве, Польшчы.

Мясцовая р.

Выбарная р.

◊

Рады няма — не хапае сілы, магчымасці справіцца з кім-, чым-н.

размахну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.

1. Зрабіць узмах рукой для ўдару, кідання і пад.

2. перан. Вызначыцца шырынёй, смеласцю ва ўчынках, паўнатой праяўлення якой-н. дзейнасці (разм.).

Бацька жаніў сына, ды так размахнуўся, што паўсвету заклікаў гасцей.

|| незак. разма́хвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. разма́х, -у, м. Шырокі р. Р. будаўніцтва.

спячы́, спяку́, спячэ́ш, спячэ́; спячо́м, спечаце́, спяку́ць; спёк, спякла́, -ло́; спячы́; спе́чаны; зак.

1. гл. пячы.

2. каго-што. Апаліць агнём, пашкодзіць чым-н. гарачым скуру чаго-н.

С. руку.

3. Апячы (пра адчуванне, выкліканае чым-н. пякучым.

Гарачай кавай увесь рот спёк.

4. перан., што. Зрабіць што-н. хутка, наспех (разм.).

С. даклад.

стрэ́сці, страсу́, страсе́ш, страсе́; страсём, страсяце́, страсу́ць; строс, стрэ́сла; страсі́; стрэ́сены; зак., што.

1. Трасучы, скінуць што-н.

С. пясок з палавіка.

С. расу з травы.

2. Трасучы, змяшаць разам; зрабіць трасянку.

С. сена з саломай.

|| незак. стрэ́сваць, -аю, -аеш, -ае і страса́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. стрэ́сванне, -я, н. і страса́нне, -я, н.

суці́шыць, -шу, -шыш, -шыць; -шаны; зак.

1. каго-што. Супакоіць, давесці да стану спакою, уціхамірыць.

С. дзяцей.

2. што. Змякчыць, зрабіць менш адчувальным; аслабіць, прыглушыць якое-н. пачуццё.

С. боль.

С. хваляванне.

3. каго-што. Прыцішыць, затрымаць (чый-н. ход, рухі пад.).

С. каня.

С. бег.

|| незак. суціша́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. суцішэ́нне, -я, н.

улама́ць, уламлю́, уло́міш, уло́міць; улама́ў, -ма́ла; уламі́; улама́ны; зак. (разм.).

1. што. Праламаць, зрабіць пралом.

У. страху.

2. што і чаго. Ломячы, аддзяліць, адламаць.

У. хлеба.

3. перан., каго (што). Пераканаць, угаварыць з цяжкасцю.

Ледзь уламалі ўпартага.

|| незак. уло́мліваць, -аю, -аеш, -ае і уло́мваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. уло́мліванне, -я, н. і уло́мванне, -я, н.