балабо́лка, -і, мн. -і, -лак, ж. (разм.).
1. Бразготка, якую чапляюць жывёле на шыю, каб не гублялася.
2. ДМ -у, Т -ам, м.; ДМ -лцы, Т -ай (-аю), ж. Чалавек, які хутка і многа гаворыць; пустаслоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адбе́гчы, -бягу́, -бяжы́ш, -бяжы́ць; -бяжы́м, -бежыце́, -бягу́ць; -бяжы́; зак.
1. Бягом аддаліцца на нейкую адлегласць ад каго-, чаго-н.
А. ад лесу.
2. перан. Хутка аддаліцца ад чаго-н.
Хваля адбегла ад берага.
|| незак. адбяга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ляту́чы, ‑ая, ‑ае.
1. Які лятае, носіцца ў паветры. Лятучыя воблакі. // Здольны лятаць, насіцца ў паветры. Лятучае насенне. Лятучыя пяскі. □ Там-сям серабрылася ў паветры лятучае павуцінне. Караткевіч. // перан. Здольны хутка перамяшчацца з месца на месца, мяняць месца. Лятучы партызанскі атрад.
2. перан. Які хутка праходзіць, кароткачасовы (пра час, з’яву і пад.). Хай час пралятае лятучы, Усмешка заўжды, як вясна. Зарыцкі. // Мімалётны, які хутка мяняецца, няўлоўны. У часе прыязнай гамонкі, Лятучых жартаў і прыкрае Ускочыў хлопчык з крыкам звонкім, Каханак Богутаў, Адась. Колас.
3. Які праводзіцца раптоўна і хутка (пра сходы, мітынгі і пад.). Лятучы рэйд. Лятучы мітынг.
4. Які раптоўна пачынаецца і хутка праходзіць (пра хваробы). Лятучая ліхаманка. Лятучы рэўматызм.
5. Спец. Які хутка выпараецца. Лятучы эфірны алей. Лятучыя кіслоты.
•••
Лятучая мыш — гл. мыш.
Лятучая пошта гл. пошта.
Лятучыя рыбы гл. рыба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
метэо́р, ‑а, м.
Распаленае цела касмічнага паходжання, якое хутка рухаецца ў зямной атмасферы.
[Ад грэч. metéōros — які лунае ў паветры.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ва́лкі, ‑ая, ‑ае.
Разм. Які добра і хутка ўвальваецца. Валкая шэрсць. Валкае сукно.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скарапі́сец, ‑сца, м.
Даўней — пісец, перапісчык, які піша скорапісам. // Той, хто піша хутка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спахо́плівы, ‑ая, ‑ае.
Які хутка рэагуе на што‑н.; жвавы, здагадлівы. Спахоплівы хлопец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бубні́ць, -ню́, -ні́ш, -ні́ць; -ні́м, -ніце́, -ня́ць; незак., што і без дап. (разм.).
1. Біць у бубен, барабаніць.
2. перан. Гаварыць хутка, неразборліва, манатонна.
Б. сабе пад нос.
|| зак. прабубні́ць, -ню́, -ні́ш, -ні́ць; -ні́м, -ніце́, -ня́ць (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прамча́цца, ‑мчуся, ‑мчышся, ‑мчыцца; зак.
1. Вельмі хутка прабегчы, праехаць; пранесціся. Цяжка тупаючы ботамі, паўз нас прамчаліся паліцэйскія... Хомчанка. Аўтамашына прамчалася гэтак жа хутка, як і паказалася. Кавалёў. // перан. Пранесціся, уявіцца. Гэтыя думкі маланкай прамчаліся ў .. [Маркавай] галаве. Васілеўская.
2. перан. Хутка, непрыкметна прайсці, мінуць (пра час). Хто можа не паверыць, што ў гарачай працы непрыкметна, без аглядкі прамчаліся гэтыя месяцы?! Грамовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Дэ́чыць 1 ’крочыць; хутка рабіць’ (Сл. паўн.-зах.). Сл. паўн.-зах. думае аб запазычанні з літ. dė́ti ’хутка хадзіць, хутка рабіць’.
Дэ́чыць 2 ’гаварыць недарэчнае, бубніць; казаць адно і тое ж’ (Сл. паўн.-зах.). Паводле Сл. паўн.-зах., запазычанне з літ. dė́ti ’абгаворваць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)