◎ Ню́хмарка экспр. ’нос’ (маладз., Сл. ЦРБ), параўн. рус. нюхмырить ’шморгаць носам’, нюхмыра ’пра чалавека, што шморгае носам’. Ад нюхаць з няяснай экспрэсіўнай суфіксацыяй.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зве́сіць сов.
1. све́сить;
з. но́гі — све́сить но́ги;
2. (голову, нос) опусти́ть, пове́сить;
◊ з. галаву́ — пове́сить го́лову
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гарбі́нка, ‑і, ДМ ‑нцы, ж.
Памянш. да гарбіна; маленькая гарбіна. Нос з гарбінкай. □ Кожная грудка лёду, кожны парог — гарбінка, выступ зямлі, узгорачак становяць .. [ручайкам] замінкі.. ў іх імклівым руху. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кі́рпа, ‑ы, ж.
Разм. Пра кароткі і задзёрты нос. Вяртаючыся назад, старшыня яшчэ здалёк убачыў, што яго новыя сябры з нецярпеннем пазіраюць на вуліцу, прыціснуўшы да шыб прыплюшчаныя кірпы. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыплю́снуты, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад прыплюснуць.
2. у знач. прым. Які мае выгляд прыціснутага з бакоў або зверху. Прыплюснуты нос. □ Твар у мужчыны круглы і прыплюснуты. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ты́каць I несов. ты́кать;
т. па́лкай у зямлю́ — ты́кать па́лкой в зе́млю;
◊ т. па́льцам — ты́кать па́льцем;
т. у нос — ты́кать в нос;
т. у во́чы — ты́кать в глаза́
ты́каць II несов., разг., фам. (обращаться на «ты») ты́кать
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ростр ’таран у выглядзе галавы якой-небудзь жывёлы на насавой частцы стараж.-рымскага ваеннага карабля’ (ТСБМ). Праз рус. мову з лац. rostrum ’нос карабля’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ендала́ ’вялікая нарасць або пухліна’ (ТСБМ); няясна. Магчыма, звязана з яндоўка, яндула (Яблонскіс). Параўн. яндоўка ’вялікі нос’. Аб балтыйскім паходжанні гэтай групы слоў гл. Лаўчутэ, 26.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кіёўка, ‑і, ДМ кіёўцы; Р мн. кіёвак; ж.
Абл. Рагоз. Махаюць, нагінаючыся сваімі чорнымі галовамі, кіёўкі, і пахне старым, зляжалым і ўпрэлым кіслым балотам — аж зрывае нос, як кажа Акцызнік. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паткну́ць, ‑ткну, ‑ткнеш, ‑ткне; ‑ткнём, ‑ткняце; зак., каго-што.
Разм. Сунуць, даць што‑н. каму‑н. [Бацька:] — Можа грошай трэба будзе паткнуць доктару.., дык што ж ты зробіш. Чорны.
•••
Нос паткнуць — сунуцца, паказацца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)