накапці́ць, ‑капчу, ‑копціш, ‑копціць; зак.

1. без дап. Нарабіць копаці, дыму; накуродымець. Накапціла лямпа ў хаце.

2. што і чаго. Пакрыць копаццю што‑н. Накапціць шкло.

3. чаго. Тое, што і навэндзіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прызматы́чны, ‑ая, ‑ае.

Спец.

1. Які мае адносіны да прызмы, мае форму прызмы. Прызматычная форма. Прызматычнае шкло.

2. Утвораны прызмай (у 2 знач.). Прызматычны спектр.

3. Забяспечаны прызмай. Прызматычны бінокль. Прызматычная камера.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сіліка́ты, ‑аў; адз. сілікат, ‑у, М ‑каце, м.

1. Мінералы, у склад якіх уваходзіць крэменязём. Хімія сілікатаў. Сілікат натрыю.

2. Вырабы з такіх мінералаў (шкло, фарфор, цэмент, цэгла і пад.). Вытворчасць сілікатаў.

[Ад лац. silex, silicis — крэмень.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шкляр, ‑а, м.

1. Рабочы, які ўстаўляе шкло. — Маўчы, майстра! — перапыніла маці [Кастуся]. — Шкляр гэтакі! Тымі кавалачкамі, што валяюцца на гары, хіба толькі ў хляве акенца затуліш. Рылько.

2. Разм. Работнік шкляной прамысловасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пузы́рысты, ‑ая, ‑ае.

Пакрыты пузыркамі, з пузыркамі ў сярэдзіне. Пузырыстае шкло. □ А далей ... Былі абдымкі бабуліны, сцяжынка да хаты па кураслепе пахучым, яечня і хлеб на кміне і сырадой з пузырыстым шумком. Кірэенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шарсце́ць, ‑ціць; незак.

Абл. Шуршэць, хрусцець (пра што‑н. шорсткае, сухое). Сошка крывенькая дол рэжа плытка, Толькі пясочак шарсціць. Колас. Хлопцу адчулася, як тое шкло шарсціць і скрыгоча ў яго пад нагамі. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пласці́нка, -і, ДМ -нцы, м. -і, -нак, ж.

1. гл. пласціна.

2. Дыск з гукавым запісам для прайгравальніка, патэфона і пад.

3. Шкло са святлоадчувальным слоем для фатаграфічных здымкаў.

Зарадзіць пласцінку.

4. Плоская, пераважна шырокая частка лістоў раслін (спец.).

Ліставыя пласцінкі.

5. Складка на ніжнім баку шапачкі ў некаторых грыбоў (спец.).

6. Здымны зубны пратэз.

|| прым. пласці́начны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пры́зма, -ы, мн. -ы, -зм і -змаў, ж.

1. Шматграннік з дзвюма роўнымі паралельнымі асновамі і бакавымі гранямі — паралелаграмамі.

2. Частка аптычнага прыбора — прадмет такой формы з празрыстага рэчыва.

◊

Праз прызму чаго (глядзець, успамінаць і пад.; кніжн.) — не непасрэдна, з апасродкаваным уплывам якіх-н. прамежкавых фактараў.

Адлюстраваць падзеі праз прызму свайго разумення і сваіх адносін.

|| прым. прызматы́чны, -ая, -ае.

Прызматычнае шкло.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

засе́дзець, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць і засядзе́ць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак., што.

Разм.

1. Забрудзіць адходамі (пра насякомых, птушак). Мухі заседзелі шкло.

2. Доўга або нязручна седзячы, давесці (нагу, ногі) да амярцвення, здранцвення. Заседзець нагу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нады́хаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

1. Нагрэць паветра дыханнем. Надыхаць у пакоі.

2. Дыхнуць некалькі разоў на што‑н. Надыхаць на люстра. Надыхаць на шкло. // што. Разм. Дыхаючы, адтаяць. Надыхаць кружочак на замёрзлым шкле.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)