му́фта, -ы, ДМ -фце, мн. -ы, муфт і -аў, ж.
1. Прыналежнасць жаночай вопраткі: род адкрытага з двух бакоў цёплага мяшочка з футра для сагравання рук.
2. Прыстасаванне для злучэння цыліндрычных частак машын, механізмаў, стальных канатаў (спец.).
М. счаплення.
|| прым. му́фтавы, -ая, -ае (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
партыкуляры́зм, ‑у, м.
Кніжн. У буржуазнай навуцы — паняцце, якое абазначае ўсякі рух з мэтай набыцця або ўтрымання палітычнай, адміністрацыйнай ці культурнай аўтаноміі для тых або іншых частак дзяржавы.
[Ад лац. particularis.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распада́цца, ‑аецца; незак.
1. Незак. да распасціся.
2. Падзяляцца на састаўныя часткі; складацца з асобных частак. Сюжэт апавядання распадаецца на тры, арганічна звязаныя паміж сабою сюжэтныя лініі. Майхровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сана́та, ‑ы, ДМ ‑наце, ж.
Музычны твор з трох або чатырох частак, розных па свайму характару і тэмпу, адна з якіх мае форму санатнага алегра. Санаты Бетховена.
[Іт. sonata.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тэксту́ра, ‑ы, ж.
Спец. Асаблівасці будовы цвёрдага рэчыва, абумоўленыя характарам размяшчэння яго састаўных частак (крышталяў, зерняў, слаёў). Тэкстура горных парод. Тэкстура драўніны. // Рэчыва той або іншай характэрнай будовы.
[Лац. textura.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рапо́тка 1 ’капыт’ (ТС). Гл. рапіца.
Рапо́тка 2 ’расліна скочка дахавая, Sempervivum tectorum L.’ (лельч., Бейл.). Няясна; магчыма, да папярэдняга слова з-за падабенства частак расліны з капытом.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Васьме́рні мн. л. ’тканіна, палатно, тканае ў восем нітоў’ (Бяльк.). Да осмеро (параўн. васьмяры́к) ’восем’. Па ўтварэнню ідэнтычнае ўкр. восьмерня́ ’дошка, якая атрымліваецца пры распілоўцы ствала на восем частак’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Разбу́цца, ’разуцца’, разбува́цца ’разувацца’ (Сцяшк. Сл.), разбува́ць ’разуваць’ (Федар.), разбу́ты ’босы’ (Сцяшк. Сл.). Да *raz‑uti. Каранёвае ‑б‑ з’явілася ў выніку перараскладання частак слова з *ob‑uti, гл. абу́ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
біна́рны, ‑ая, ‑ае.
Спец.
1. Які складаецца з дзвюх частак, двух кампанентаў (металаў або металу і неметалу). Бінарныя сплавы.
2. У інфарматыцы — тое, што і дваічны. Бінарная сістэма лічэння.
[Лац. binarius — двайны.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зва́рка, ‑і, ДМ ‑рцы, ж.
Злучэнне металічных (радзей пластмасавых, шкляных, керамічных) частак шляхам сплаўлівання або пластычнага дэфармавання іх сутыкальных паверхняў. Дугавая зварка. Тэрмітная зварка. Газавая зварка. Аўтагенная зварка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)